gęba

gęba
ż IV, CMs. \gębabie; lm D. gąb (gęb)
1. rub. «usta, wargi, jama ustna; także jako miejsce, gdzie się znajdują narządy mowy; mowa»

Chodził z otwartą gębą.

Nie wypuszczał fajki z gęby.

◊ Gęba (gębę) na kłódkę! «milcz, nie mów ani słowa; dochowaj tajemnicy»
◊ Na gębę «bez dowodu na piśmie; ustnie, słowami, na słowo»
◊ Niebo w gębie «o czymś smacznym, o przyjemnym uczuciu wywołanym przez jedzenie czegoś bardzo smacznego»
◊ Obrotny, mocny w gębie «o kimś wygadanym, wymownym»
◊ Ani pary z gęby, pary z gęby nie puścić «ani pisnąć, nic nie powiedzieć; niczym się nie zdradzić, dochować tajemnicy»
◊ Drzeć, rozewrzeć, rozpuścić, roztworzyć gębę, wyjechać z gębą (na kogoś) «mówić z krzykiem, wymyślać komuś»
◊ Gęba się komuś nie zamyka «ktoś bardzo dużo mówi, bez umiaru»
◊ Gębę sobie kim wycierać «obmawiać kogo, obgadywać, oczerniać»
◊ Iść, lecieć z gębą «powiadomić o czymś, naskarżyć, naplotkować; iść do kogo z wymówkami, z awanturą, z krzykiem»
◊ Mieć niewyparzoną gębę «mówić ordynarnie, wulgarnie, nie przebierać w słowach, nie liczyć się ze słowami»
◊ Otworzyć gębę «dziwić się wpaść w podziw»
◊ Zatkać, zamknąć komuś gębę «zmusić do milczenia; dać komuś coś, zapłacić komuś, żeby milczał, nie narzekał, nie sprzeciwiał się, nie bruździł»
◊ Zamknij gębę! «zamilcz, przestań mówić»
◊ Rozdziawić gębę, z rozdziawioną gębą «patrzeć, słuchać czegoś, przyglądać się czemuś z podziwem, ze zdumieniem; zdziwić się, wpaść w podziw, zdumieć się»
◊ Nie otworzyć gęby «nic nie powiedzieć o czymś, milczeć»
◊ Nie mieć do kogo gęby otworzyć «nie mieć z kim rozmawiać»
◊ Nabrać wody do gęby «uparcie milczeć, nic nie wyjawić»
◊ Nie mieć co do gęby (w gębę) włożyć «nie mieć nic do jedzenia, cierpieć głód»
◊ Nie wziąć czegoś do gęby «powstrzymać się od jedzenia lub picia czegoś»
◊ Robić z gęby cholewę «zaprzeczać temu, co się powiedziało, nie dotrzymywać słowa»
◊ Rzucać się na kogoś, doskakiwać do kogoś z gębą «wymyślać komu, wykrzykiwać na kogo»
◊ Zapomnieć języka w gębie «nie umieć odpowiedzieć, stracić rezon; zmieszać się»
żart. Chodzić z gębą po kweście «odwiedzać znajomych po to, żeby się u nich pożywić»
□ Co w sercu, to i w gębie.przen. «o człowieku lub zwierzęciu żywionym, utrzymywanym»

Musiał sześć gąb wyżywić.

2. rub. «twarz, policzki»

Czerstwa, czerwona, dziobata, nalana, ogorzała, ponura, pyzata gęba.

Roześmiana gęba.

Straszna, zakazana gęba.

◊ Dać, strzelić, zamalować w gębę; sprać po gębie «uderzyć w twarz»
wulg. Skuć gębę «zbić po twarzy»
◊ (do zn. 1 i 2) Pan (pani), gospodarz itp. całą gębą «pan (pani), gospodarz itp. co się zowie, w całym tego słowa znaczeniu, pan możny, bogaty»
◊ Śmiać się całą gębą «śmiać się bardzo głośno, szczerze»
◊ Żyć całą gębą «żyć wystawnie, rozrzutnie; żyć bujnie»
◊ Dać, nadstawić gęby «dać buziaka, całusa; pozwolić się pocałować»
3. «pysk u zwierząt»

Gęba małpy.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • GEBA — (Heb. גֶּבַע; hill ), common name of inhabited places in Ereẓ Israel from biblical times onward; its Arabic form (Jabaʿ) has survived in the names of several Arab villages. Important places bearing this name include: (1) A city of benjamin , near …   Encyclopedia of Judaism

  • gęba — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. gębabie; lm D. gąb || rzad. gęb {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} jama ustna, wargi, miejsce narządów mowy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Gęba od ucha do ucha. Nie… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Geba — steht für: Gebaberg (Hohe Geba), ein Berg an der Rhön „Kleine Geba“, siehe Gebaberg Geba (Rhönblick), ein Ortsteil der Einheitsgemeinde Rhönblick Géba (Guinea Bissau), eine Kleinstadt in Guinea Bissau Geba (Fluss), Fluss in Westafrika GEBA steht… …   Deutsch Wikipedia

  • geba — gebà dkt. Lę̃šio laužiamóji, ãtspindžio, skiriamóji gebà …   Bendrinės lietuvių kalbos žodyno antraštynas

  • geba — sf. bot. ankštinių šeimos augalas, prožirnis (Genista): Kelių geba (dažinis prožirnis, G. tinctoria) Mt …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Geba — Geba, 1) (a. Geogr.), Stadt in Judäa, im Stamme Benjamin; hier Sieg Davids über die Philister; König Assa von Judäa ließ es befestigen, u. nun galt es als nördliche Grenzstadt des Reiches Juda; jetzt Djeba; 2) (n. Geogr.), Berg der vorderen Rhön …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Geba [1] — Geba (Große G.), ein Vorberg der Rhön, links von der Werra, westlich von Meiningen, 751 m hoch, mit Aussichtsturm …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Geba [2] — Geba (Gaba), Levitenstadt des Stammes Benjamin, wo David die Philister schlug, heute Dschebaa, liegt 10 km nördlich von Jerusalem …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Geba — Geba, Gebba althochdeutscher Ursprung, Bedeutung: Gabe …   Deutsch namen

  • geba — |ê| s. f. 1. Corcunda, giba. 2. Mulher velha e corcunda. 3.  [Popular] Mulher que veste sem gosto, sem elegância. 4.  [Popular] Mãe velha.   ‣ Etimologia: latim gibba, ae, corcunda …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • geba- — *geba , *gebaz germ.?, stark. Maskulinum (a): nhd. Geber; ne. giver; Hinweis: s. *gebōn; Etymologie: s. *geban s. gebō ; …   Germanisches Wörterbuch

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”