kręcić

kręcić
ndk VIa, \kręcićcę, \kręcićcisz, kręć, \kręcićcił, \kręcićcony, \kręcićceni
1. «nadawać czemuś ruch obrotowy, obracać w koło, wprawiać w wirowanie; poruszać czymś we wszystkie strony»

Kręcić korbą (patefonu).

Kręcić gałkami radia.

Kręcić młynka palcami.

Pies kręci ogonem.

∆ Kręcone schody «schody wznoszące się spiralnie»
∆ Kręcony stołek, taboret «stołek, taboret, którego wysokość można regulować za pomocą wkręcania i wykręcania siedzenia, wspartego na gwintowanym pręcie, wpuszczanym w nogę stołka»
∆ Kręcić masę, krem, kręcić jajko itp. «ucierać jakieś produkty, np. masło, mąkę, cukier lub jajko z cukrem tak, żeby utworzyły jednolitą masę»
pot. Kręcić film «realizować, wykonywać zdjęcia do filmu»
◊ Coś kręci w nosie, kręci w nosie od czegoś «o uczuciu pieczenia, swędzenia w nosie, wywołanym drażniącymi zapachami»
◊ Kręcić (na coś) nosem «okazywać niezadowolenie z powodu czegoś; grymasić»
◊ Kręcić głową «ruchem głowy wyrażać dezaprobatę, niezadowolenie, podziw itp.»
przen. «szukać sposobów zaradzenia czemuś, rozwiązania czegoś; głowić się, biedzić się nad czymś»
◊ Kręcić komuś głowę (częściej z przeczeniem) «zabierać komuś czas, zaprzątać kogoś czymś niepotrzebnie, mówić głupstwa»
◊ Kręcić komuś w głowie «wprowadzać zamęt w czyichś myślach, dawać komuś mylące informacje»
przen. pot. «kierować czymś według swej woli, narzucać komuś swoją wolę; komenderować»

Kręciła całym domem jak chciała.

2. «zwijać, nawijać, robić coś przez zwijanie czegoś»

Kręcić papierosa.

Kręcić powrósła.

Kręcić włosy na papiloty, na wałki.

Kręcić wąsa.

U tej kaliny Jasio fujarki kręcił z wierzbiny. (Lenartowicz)

∆ Kręcone włosy «włosy układające się z natury w fale, w loczki»
◊ Kręcić na siebie bat «działać na własną niekorzyść, przyczyniać się do własnej zguby»
◊ Kręcić bicz z piasku «zajmować się czymś nierealnym, nie dającym się urzeczywistnić»
3. pot. «kłamać, oszukiwać»

Powiedz prawdę, nie kręć.

4. środ. «jechać na rowerze; pedałować»
kręcić się
1. «być wprawionym w ruch obrotowy, wprawiać siebie w ruch wirowy; obracać się w koło, wirować»

Kręci się karuzela.

Koła się kręcą (w jakimś mechanizmie).

Kręcić się w walcu, w polce.

Kręć się, kręć wrzeciono - prysła wątła nić. (Czeczot)

◊ Kręcić się jak piskorz «usiłować znaleźć wyjście z kłopotliwej sytuacji»
◊ Kręcić się w kółko «nie móc znaleźć wyjścia z trudnej sytuacji, wracać do punktu wyjścia w rozważaniach»
◊ Kręcić się koło czegoś, koło kogoś «robić o coś starania, zabiegać o coś, o czyjeś względy»
◊ Coś się kręci wokół czegoś, kogoś «coś, ktoś jest głównym tematem czyjegoś zainteresowania»
◊ Komuś się kręci w głowie (od czegoś) «ktoś doznaje uczucia utraty równowagi, połączonego z wrażeniem wirowania widzianych przedmiotów, ktoś dostaje zawrotu głowy»
◊ Łzy się komuś kręcą w oczach «komuś się zbiera na płacz, ktoś jest bliski płaczu»
◊ Łza się kręci w oku (na wspomnienie czegoś) «ktoś się wzrusza, rozczula czymś»
2. «poruszać się w różnych kierunkach po jakimś terenie (zwykle w określonym celu), być w ciągłym ruchu; zmieniać często miejsce pobytu, podróżować»

Obcokrajowcy kręcili się po całym mieście.

Kręci się po całym kraju.

Kręcił się po pokoju szukając czegoś.

Kręcą się tu i ówdzie drobne oddziały.

3. «układać się w kształt linii falistej, wyginać się spiralnie, mieć kształt linii falistej»

Ścieżka, rzeka kręci się wężowato wśród pól.

∆ Kręcą się komuś włosy «włosy z natury są pofalowane, układają się w loczki»
4. «zmieniać często pozycję; wiercić się»

Kręcił się na krześle.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • kręcić — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, kręcićcę, kręcićci, kręć, kręcićcony {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} poruszać czymś w koło, powodować, że coś się obraca, wiruje; obracać, poruszać czymś w różne strony : {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić — 1. pot. Ja cię kręcę! «wyrażenie oznaczające podziw, zdumienie, rzadziej niechęć»: – Patrz, jakie buty dostałam. – Ja cię kręcę! A. Osiecka, Znajomi. 2. Kręcić bicz, bicze z piasku «wykonywać pracę bezowocną, usiłować robić coś z niczego»: (...)… …   Słownik frazeologiczny

  • kręcić się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} poruszać się wokół osi, obracać się wkoło, wirować; wprawić siebie (o ludziach, zwierzętach) lub zostać wprawionym (o przedmiotach) w ruch obrotowy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pary… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić głową — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} ruchem głowy w prawo i w lewo wyrażać, okazywać jakąś postawę, uczucia, głównie negatywne: niezadowolenie, dezaprobatę, sprzeciw, powątpiewanie, niedowierzanie itp. lub zdumienie …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić nosem — {{/stl 13}}{{stl 8}}{nad czymś, na coś} {{/stl 8}}{{stl 7}} okazywać (nie wprost) swoje niezadowolenie z czegoś; grymasić, stroić fochy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po powrocie z pracy znów kręcił nosem na obiad. Kręcić nosem na czyjąś decyzję a. nad… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić bicz z piasku — {{/stl 13}}{{stl 7}} zajmować się czymś niemożliwym do zrealizowania, nieosiągalnym, niewykonalnym (często lekceważąco) {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić lody — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} robić nieczyste interesy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pewien przedsiębiorca, który kręci lody, chciałby kandydować z list PO. (NP) {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić na siebie bat — {{/stl 13}}{{stl 7}} postępować w sposób zasługujący na karę i przybliżający ją nieuchronnie {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić się w kółko — {{/stl 13}}{{stl 7}} bezskutecznie próbować różnych sposobów rozwiązania czegoś, wyjścia z trudnej sytuacji, za każdym razem wracając do punktu wyjścia lub natrafiając na tę samą przeszkodę, której nie można pokonać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Od… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • kręcić [ukręcić] bicz na — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} przygotywywać czyjąś lub swoją zgubę, działać na czyjąś lub własną szkodę, robić coś, co później zaszkodzi komuś lub sobie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Biorąc tyle pożyczek, ukręcił bicz na siebie. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”