królowa

ż odm. jak przym., B. \królowawą, W. \królowawo

1. «kobieta sprawująca władzę w królestwie; monarchini; żona króla»

∆ Królowa matka «matka króla panującego lub panującej królowej, wdowa po poprzednim panującym»

∆ Królowa Nieba, Niebios «o Matce Chrystusa, Marii»

∆ bot. Królowa nocy «Cereus grandiflorus, krzaczasty kaktus z rodziny kaktusowatych, o kwiatach zewnętrznych złocistych, wewnętrznych białych; zakwita późnym latem w nocy i kwitnie 8-10 godzin, pochodzi z Haiti, uprawiany jako roślina ozdobna»

∆ Królowa renet «odmiana jabłoni o owocach złotożółtych z prążkowanym, czerwonym rumieńcem; także owoc tej jabłoni; złota reneta»

∆ zool. Paź królowej «Papilio machaon, motyl z rodziny paziowatych, duży, o skrzydłach żółtych z czarnym deseniem, w Polsce pospolity; jaskółczy ogon»

◊ Królowa kwiatów «róża»

◊ przestarz. dziś żart. Królowa serca «kobieta wybrana spośród innych, ukochana»

przen.

a) «czuła lub żartobliwa forma zwracania się do kobiety»

Kocham cię, królowo moja!

b) «kobieta wybijająca się spośród innych, wyróżniająca się urodą, strojem itp. i wybrana przez głosowanie jako najpiękniejsza, najelegantsza itp.»

Królowa mody, balu, wieczoru.

c) «coś wysuwającego się na pierwsze miejsce, na czoło»

Astronomia jest uważana za królową nauk przyrodniczych.

2. sport. «figura w szachach mogąca poruszać się we wszystkich kierunkach; dama, hetman»

3. zool. «samica niektórych owadów, np. mrówek, termitów, pszczół, trzmieli, zdolna do rozrodu (w przeciwieństwie do niepłodnych samic - robotnic); matka»