łeb

łeb
m IV, D. łba, C. łbu, Ms. łbie; lm M. łby
1. «głowa zwierzęcia, szczególnie dużego»

Łeb konia, krowy.

∆ Kocie łby «bruk ułożony z okrągłych, nietłuczonych kamieni»
□ Koń ma duży łeb, niech się martwi.
2. «pogardliwie, rubasznie lub potocznie o głowie ludzkiej»

Łeb mnie boli.

Uderzyć się w łeb.

◊ Kula w łeb «kara śmierci przez rozstrzelanie»
◊ Palnąć, strzelić sobie w łeb «zastrzelić się»
◊ Łeb w łeb «jednakowo, równo»
◊ Na łeb, na szyję (biec, uciekać itp.) «bardzo szybko, co tchu, w wielkim pośpiechu (biec, uciekać itp.
◊ Wypędzić, wyrzucić kogoś na zbity łeb «wyrzucić kogoś nagle w sposób brutalny, gwałtowny»
◊ Z pieca na łeb «stromo, obniżając się gwałtownie w dół»
◊ Bić, walić itp. łeb nie łeb «bić, walić, gdzie popadnie»
◊ Brać się, wodzić się za łby «bić się»
◊ Patrzeć, spoglądać itp. spode łba «patrzeć, spoglądać mając pochyloną głowę; patrzeć nieufnie, złowrogo, ponuro»
◊ Coś wzięło w łeb «coś się nie udało, nie doszło do skutku»
◊ Stawać na łbie a) «wyrabiać niestworzone rzeczy, swawolić, robić bałagan» b) «robić wszystko, aby coś osiągnąć»
◊ Wziąć kogoś za łeb «podporządkować sobie kogoś»
◊ Mieć kiełbie we łbie «być postrzelonym, mieć bzika»
□ Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma «okazuje się, że zwycięża nie ten, kto myślał, że już jest zwycięzcą»
przen.
a) «głowa ludzka jako siedlisko myśli; umysł, rozum; także o człowieku ze względu na jego umysłowość»

Sprytny, fenomenalny, zdolny łeb.

Ciasny, zakuty łeb.

Kłaść w łeb.

Łamać sobie łeb.

Nabijać sobie czymś łeb.

b) «głowa ludzka rozumiana jako to, od czego zależy życie»
◊ Przypłacić coś łbem «przypłacić życiem, umrzeć, zginąć»
◊ Nadstawiać łba «narażać się na niebezpieczeństwo, ryzykować życie»
3. «górna, przednia, końcowa, wystająca, wieńcząca itp. część przedmiotu; głowica, głowa»

Łeb nitu, śruby.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • łeb — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. łba, Mc. łbie {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} głowa (raczej dużego) zwierzęcia : {{/stl 7}}{{stl 10}}Łeb psa, konia, byka. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • LEB — steht für: Lausanne–Echallens–Bercher Bahn, eine meterspurige Eisenbahngesellschaft im Kanton Waadt, Schweiz. Landeselternbeirat, eine Versammlung mehrerer Elternvertreter eines Bundeslands. Flughafen Lebanon Municipal Airport in New Hampshire,… …   Deutsch Wikipedia

  • Leb — steht für: Chemin de fer Lausanne Echallens Bercher, einer schmalspurigen Privatbahn im Kanton Waadt, Schweiz. Landeselternbeirat, einer Versammlung mehrerer Elternvertreter eines Bundeslands. Leb ist der Nachname folgender Personen: Anton Leb… …   Deutsch Wikipedia

  • LEB — may refer to: *Liga Española de Baloncesto, Spanish basketball league *The FAA identifier for Lebanon Municipal Airport *a somewhat derogatory name for a Lebanese in general, especially a Lebanese Australian *A popular short form of an ancient… …   Wikipedia

  • LEB — es el nombre con el que se conoce a la Liga Española de Baloncesto organizada, desde 1996, por la Federación Española de Baloncesto. Es la segunda categoría del baloncesto español tras la Liga ACB, que es la máxima categoría. En la LEB compiten… …   Enciclopedia Universal

  • Leb — abbrev. Lebanon * * * …   Universalium

  • Leb — Le nom est porté dans le Territoire de Belfort et le Haut Rhin. On le rencontre aussi sous la forme Leeb. Il correspond à l allemand Löwe (= lion, moyen haut allemand lebe, lewe), dont il est le plus souvent une forme yiddish (également Leib).… …   Noms de famille

  • leb- — *leb germ., Verb: Verweis: s. *lab s. lab ; …   Germanisches Wörterbuch

  • Leb — abbrev. Lebanon …   English World dictionary

  • łeb — 1. pot. Biec, gnać, lecieć, pędzić, uciekać itp. na łeb na szyję, na złamanie karku «biec, uciekać itp. bardzo szybko, co tchu, w wielkim pośpiechu, nie zwracając uwagi na przeszkody i niebezpieczeństwo»: (...) wdział swoje połatane buty i,… …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”