aż

1. «spójnik zestawiający zdania współrzędne z uwydatnieniem treści jednego z nich, nagłej zmiany sytuacji itp.»

Długo prosił, aż nagle krzyknął.

Rozmawiali cicho, aż tu jak nie huknie.

2. «spójnik w zdaniach wyrażających skutek albo stopień nasilenia, granicę czasową albo fazę końcową tego, o czym mowa w zdaniu poprzedzającym»

Wrzeszczy, aż uszy puchną.

Póty go prosił, aż z nim poszedł.

Czekał, aż go wpuszczą.

Łże, aż się kurzy.

3. «partykuła wzmacniająca, niekiedy ograniczająca»

a) «poprzedza wyrażenia z przyimkiem oznaczające miejsce, odległość, kres czasowy, granicę wyliczenia, stopień nasilenia, osiągnięcie skutku»

Grzeczny aż do przesady.

Siedział aż do wieczora.

Spała od Warszawy aż do Gdyni.

b) «poprzedza poszczególne części mowy, np. czasowniki, przymiotniki, liczebniki»

Aż poczerwieniał ze złości.

Przeszli aż 20 kilometrów.

Aż czarna od brudu.

Łąka aż biała od rumianków.

c) «występuje w utartych połączeniach z przysłówkami, rzeczownikami użytymi orzeczeniowo lub w utartych zdaniach»

Aż miło posłuchać.

Aż strach pomyśleć, co to będzie.

Aż się prosi, żeby to kupić.

Bieda, aż piszczy.

Rośnie, aż się serce raduje.

Wysoko, aż się w głowie kręci.

Mówisz aż nadto głośno.