niech

niech
«partykuła będąca częścią składową form opisowych trybu rozkazującego w 3. osobie lp i lm, rzadziej w 1. osobie lp»

Niech państwo wejdą.

Niech pan pozwoli.

Niech dzieci będą grzeczne.

Niech już będzie zgoda.

Niech on natychmiast wyjdzie.

Niech na początku zdania wyrażającego a) «warunek; jeżeli, gdy tylko, jeżeli się zdarzy»

Niech dostanie pieniądze, zaraz je wyda.

b) «przyzwolenie na coś, tolerowanie czegoś, rezygnację z czegoś, brak zainteresowania czymś»

Jak chce, niech wychodzi za mąż.

Goście odjeżdżają, chodź się pożegnać. - Niech sobie odjeżdżają.

«niemożliwość czegoś»

Niech kto tak pięknie zagra jak ona.

«możliwość skutku, który nie odstrasza od powziętego zamiaru; nawet gdyby, choćby»

Nie pójdę do nich, niech się nawet obrażą.

∆ Lepiej niech «lepiej będzie, gdy»

Lepiej niech oni o tym zapomną.

◊ Niech żyje! «formuła uznania, powitania, akceptacji, używana przy uroczystych toastach, na zebraniach publicznych itp.»
◊ Niech, co chce, będzie; niech się dzieje, co chce «powiedzenia wyrażające zdecydowanie się na coś wbrew wszelkim okolicznościom przeciwnym, nagłe postanowienie, niekiedy rezygnację»
◊ Niech cię o to głowa nie boli «nie troszcz się o to; to nie twoja sprawa»
◊ Niech (cię) Bóg, ręka boska broni «powiedzenie wyrażające wielki stopień nasilenia czegoś dokuczliwego albo ostrzeżenie przed czymś»
◊ Niech (to, ją, mnie, ich, was itp.) licho (porwie), diabli (porwą, wezmą, biorą), piorun trzaśnie, szlag trafi! «wykrzyknienie wyrażające różne stany uczuciowe, najczęściej niechęć, niezadowolenie, czasem podziw (w połączeniu z jeżeli - wzmocnienie zapewnienia)»
◊ Niech cię (go, to) kaczki zdepczą, niech cię (go, to) gęś kopnie! «wykrzyknienie ekspresywne wyrażające różne stany uczuciowe; eufemiczne wobec takich wykrzyknień, jak: niech go piorun trzaśnie, szlag trafi itp.»
◊ Niech cię nie znam! «wykrzyknienie wyrażające zwykle podziw, uznanie, rzadziej uczucia negatywne»
◊ Niech cię, niech go, niech tam itp.! «wykrzyknienia (w których opuszcza się jakiś domyślny człon) o różnej treści ekspresywnej»

Wydał całą pensję, a niech tam!

Wychodzisz w asa? Niech cię!

◊ Niech się (ktoś, coś) schowa «powiedzenie uwydatniające zwykle zaletę kogoś, czegoś, bezwzględną przewagę w porównaniu z kimś lub czymś innym»
podn. Niech mi wolno będzie (powitać, wyrazić wdzięczność itp.) «zwrot uprzejmościowy; chciałbym»
pot. Niech będzie «zwrot wyrażający zgodę na co; zgadzam(y) się, nie sprzeciwiam(y) się»
◊ Niech (ci, mu, im itp.) będzie «zwrot przyznający rację, np. gdy ktoś kogoś chwali, mówi o czyimś powodzeniu itp. (często z ukrywanym zastrzeżeniem)»

Uważają go za świetnego zawodnika. Niech mu będzie!


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • niech — {{/stl 13}}{{stl 8}}mod. {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} służy do tworzenia form opisowych trybu rozkazującego w 3. os lp i lm, rzadziej w 1. os lp : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niech pan zadzwoni jutro. On niech już tu… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech żyje [żyją] — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} okrzyk na cześć kogoś, wyrażający życzenie długiego życia, radość : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niech żyją państwo młodzi! Towarzysz pierwszy sekretarz niech żyje! {{/stl 10}}{{stl 20}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech [mu, jej] tam — {{/stl 13}}{{stl 8}}dop. {{/stl 8}}{{stl 7}} tym zwrotem mówiący z pewną niechęcią, bez większego przekonania, zgadza się na coś, rezygnując z wyrażenia sprzeciwu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Może być niebieski? – Niech tam. To on sam zadecydował. –… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech stracę — {{/stl 13}}{{stl 7}} zwrot wyrażający gotowość pójścia na ustępstwa, zrezygnowania z części zysków, korzyści, pójścia komuś na rękę; także: gotowość podjęcia jakiegoś ryzyka, z uwzględnieniem możliwości poniesienia strat : {{/stl 7}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech pan będzie tak [taki] dobry — {{/stl 13}}{{stl 7}} zwrot grzecznościowy, używany przy bardzo uprzejmym zwracaniu się z prośbą do kogoś obcego : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niech państwo będą tak (tacy) dobrzy i troszkę się posuną. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech się dzieje co chce — {{/stl 13}}{{stl 7}} wszystko mi jedno, co nastąpi, ale i tak zrobię to, co zamierzam : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niech się dzieje co chce. Powiem mu całą prawdę. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech to pozostanie między nami — {{/stl 13}}{{stl 7}} wyrażenie grzecznościowe, prośba o zachowanie dyskrecji, tajemnicy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dorota jest w ciąży, ale niech to pozostanie między nami. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech trupem padnę, jeśli [i syn.]... — niech trupem padnę, jeśli [i syn.]... {{/stl 13}}{{stl 33}} rodzaj zaklęcia, że mówi się prawdę :{{/stl 33}}{{stl 10}}Niech trupem padnę, jeżeli nie oddam ci długu do soboty. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech będzie pochwalony Jezus Chrystus — {{/stl 13}}{{stl 7}} chrześcijańska formuła pozdrowienia używana zwykle w stosunku do osób duchownych {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • niech spoczywa w pokoju [spokoju] — {{/stl 13}}{{stl 33}} zwrot modlitewny i retoryczny wyrażający uszanowanie dla osoby zmarłej {{/stl 33}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”