niski

\niskiscy, niższy

1. «mający niewielką odległość między podstawą a wierzchołkiem; mający niewielki wzrost»

Niski stół, dom, komin.

Niska wieżyczka.

Niskie okno.

Niski pagórek.

Niskie krzewy, zarośla, łodygi.

Niskie czoło.

Był dużo niższy od brata.

Obaj byli niscy.

◊ Niskie progi «dom lub środowisko ludzi prostych, biednych, skromnych»

□ Za niskie progi na czyjeś nogi.

2. «znajdujący się w niewielkiej odległości w stosunku do jakiegoś punktu odniesienia (w górę lub w dół), położony stosunkowo niewysoko»

Niskie chmury.

Niski lot ptaka.

Niski sufit.

Niskie łąki, tereny.

Niższe piętra domu.

Niższy stopień schodów.

Najniższa półka w szafie.

∆ geol. Torfowisko niskie «torfowisko powstałe w dolinach powoli płynących rzek, mające przepływ wody, dające torf o małej wartości opałowej»

∆ jęz. Samogłoski niskie «samogłoski, przy których artykulacji nie ma wyraźnego wzniesienia języka; samogłoski szerokie, np. polskie a»

∆ meteor. Chmury niskie «chmury występujące na wysokości poniżej 2000 m nad poziomem morza»

∆ sport. Start niski «w lekkoatletyce: start do biegu z pozycji klęcznej»

◊ Niski ukłon, pokłon «ukłon, pokłon ze znacznym skłonem, wyrażający szacunek lub uniżoność»

◊ Niski poziom czegoś (np. oświaty, cywilizacji, kultury), kogoś «mała wartość (naukowa, artystyczna) czegoś, niedostateczny, niewysoki stopień rozwoju pod jakimś względem»

◊ Coś (np. utwór, poezje, twórczość), ktoś niskiego lotu «coś banalnego, o niewielkiej wartości artystycznej; ktoś tworzący takie dzieła»

3. «zajmujący początkowe miejsce (najgorsze lub jedno z gorszych) w jakiejś hierarchii; mający małą wartość, małe znaczenie, pośledni»

Niskie stanowisko.

Niski urząd.

Urzędnik niższej kategorii.

Oficer niższy rangą, niższej rangi.

Być na najniższym szczeblu drabiny urzędniczej.

Niższe klasy gimnazjum.

Niskie noty, oceny.

Niska jakość wyrobów.

∆ Niska stopa życiowa «złe warunki bytowe»

∆ Izba niższa «w niektórych państwach: jeden z dwu organów parlamentu dwuizbowego, izba posłów (w przeciwstawieniu do izby wyższej, senatu)»

4. «w odniesieniu do cen, temperatury itp.: niewielki, mały»

Niska cena.

Niski koszt.

Niskie wynagrodzenie.

Niski procent.

Niskie ciśnienie (krwi, atmosferyczne).

Niskie napięcie (elektryczne).

Niska temperatura.

Najniższy wymiar kary.

5. «nieszlachetny, niegodziwy, nikczemny, podły, zły pod względem moralnym»

Niski charakter.

Niskie czyny, instynkty.

Niskie pobudki działania.

6. «o głosie, dźwięku: mający małą częstotliwość drgań; gruby»

Niskie dźwięki, tony.

Mówić, śpiewać niskim głosem.

Najniższym głosem męskim jest bas.