padać

padać
ndk I, \padaćam, \padaćasz, \padaćają, \padaćaj, \padaćał - paść dk Vc, padnę, padniesz, padnij, padł, padli, padły
1. «zmieniać nagle pozycję stojącą na leżącą; przewracać się, walić się»

Padła zemdlona.

Padł na wznak.

Padł na łóżko jak kłoda.

Podcinane drzewa padały na ziemię.

◊ Paść na fotel, na krzesło itp. «siąść bezwładnie, ciężko na fotelu, na krześle itp.»
◊ Padać na kolana, na klęczki «klękać»
◊ Padać (przed kimś) plackiem «zabiegać o czyjeś względy, płaszczyć się przed kimś, podlizywać się komuś»
◊ Padać z nóg, ze zmęczenia, z wyczerpania, z głodu itp. «być krańcowo wyczerpanym, pozbawionym sił wskutek wyczerpania, głodu itp.»
◊ Padać komuś, w czyjeś ramiona, objęcia «ściskać, obejmować kogoś; rzucać się komuś na szyję»
◊ Padać (komuś) do nóg «klękać u czyichś stóp z prośbą, podziękowaniem, na znak czci, oddania»
◊ Padam do nóg, do nóżek «dawny uniżony zwrot grzecznościowy używany przez mężczyzn; moje uszanowanie, żegnam»
◊ Padnij! «komenda wojskowa»
2. częściej dk «zginąć gwałtowną, nagłą śmiercią (zwykle na polu walki, wskutek epidemii itp.

Padł na froncie, na posterunku, w boju, w walce.

◊ Paść pod kosą, pod siekierą, pod toporem «o drzewach, roślinach itp.: zostać wyciętym, ściętym»
◊ Padać jak muchy «ginąć masowo, w dużej liczbie»
◊ Padać ofiarą, łupem, pastwą czegoś «umierać, ginąć, niszczeć wskutek czegoś»
◊ Padać trupem, padać martwym, nieżywym, bez życia «umierać natychmiast, ginąć»
◊ Niech trupem padnę, jeżeli… «rodzaj zaklęcia; niech skonam»
◊ Padać w gruzy «być burzonym, rozpadać się»
3. zwykle dk «o jakimś terytorium, o kraju, mieście itp.: zostać zdobytym przez nieprzyjaciela»

Po długiej obronie miasto padło.

4. «spuszczać się szybko z góry na dół; spadać, zlatywać»

Dojrzałe jabłka ze stukiem padały na ziemię.

Deszcz padał od rana.

◊ Podejrzenie, posądzenie, wina pada na kogoś «podejrzewa się, obwinia się kogoś o coś»
◊ Lęk, strach, trwoga pada na kogoś «kogoś ogarnia lęk, trwoga, ktoś się bardzo boi»
◊ Wybór pada na kogoś, na coś «ktoś (coś) zostaje wybrany spośród innych»
◊ Czyjś głos padł na kogoś, na coś «ktoś głosował na kogoś, na coś»
◊ Akcent pada na pierwszą, drugą itp. sylabę, samogłoskę «pierwsza, druga itp. sylaba, samogłoska jest akcentowana»
□ Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
5. (tylko z podmiotem nieżywotnym) «kierować się z jakiegoś punktu na inny, zatrzymywać się na czymś, trafiać na coś (zwłaszcza o świetle lub spojrzeniu)»

Wzrok, spojrzenie pada na coś.

Blask lampy padający na pokój.

Cienie drzew padają na drogę.

Promienie słońca padały przez otwarte okna.

◊ Cień pada na kogoś «coś komuś przynosi ujmę, psuje opinię»
◊ Pada bramka, rekord, wynik itp. «w zawodach sportowych, współzawodnictwie: zostaje zdobyta bramka, zostaje osiągnięty wynik lepszy od dotychczasowego»
◊ Wygrana padła na jakiś, na czyjś los «wygrał czyjś los (numer) na loterii»
◊ Pada słowo, rozkaz, hasło itp. «słowo, rozkaz, hasło itp. zostaje głośno wypowiedziane»
◊ Pada strzał «ktoś strzela»
pot. Padło komuś na mózg, na rozum «ktoś dostał pomieszania zmysłów; coś spowodowało u kogoś chorobę psychiczną»
pada nieos.
1. «jest deszcz»

Dziś pada od rana.

2. «słychać wypowiedziane słowa, coś zostaje głośno wypowiedziane»

Proszę wejść - padło zza drzwi.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • padać — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIIa, padaćam, padaća, padaćają {{/stl 8}}– paść {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IVc, padnę, padnie, padnij {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} zmieniać pozycję ciała ze stojącej (siedzącej) na… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać — 1. Padać na twarz, pot. na nos, posp. na pysk, na mordę «być bardzo zmęczonym»: Ja już padam na nos i tylko myślę, żeby przez pół godzinki się zdrzemnąć (...). E. Szumańska, Wzgórza. Padam na pysk. Od czwartej rano przerobiłem trasę z Mnichowa. A …   Słownik frazeologiczny

  • padać – paść — {{/stl 13}}{{stl 8}}{przed kimś} {{/stl 8}}na kolana {{/stl 13}}{{stl 7}} korzyć się przed kimś, uznawać czyjąś wielkość, uwielbiać kogoś, czcić : {{/stl 7}}{{stl 10}}Padać na kolana przed swoim mistrzem. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać [upadać] na nos — {{/stl 13}}{{stl 33}} być bardzo zmęczonym jakąś pracą, z największym trudem, wysiłkiem radzić sobie z czymś :{{/stl 33}}{{stl 10}}Padać na nos ze zmęczenia. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać jak muchy — {{/stl 13}}{{stl 7}} umierać, ginąć w wielkiej liczbie, masowo : {{/stl 7}}{{stl 10}}żołnierze padali jak muchy, dziesiątkowani ogniem artylerii. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać – paść [lecieć, polecieć] na pysk [mordę] — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} przewracać się do przodu, uderzając twarzą o ziemię : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pijany Kowalski nie mógł złapać równowagi, więc padł na pysk, rozbijając sobie nos. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać – paść na kolana [na klęczki] — {{/stl 13}}{{stl 33}} klękać na obu kolanach :{{/stl 33}}{{stl 10}}Padł na kolana przed obrazem Bogarodzicy. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać – paść ofiarą — {{/stl 13}}{{stl 8}}{czegoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} tracić życie, przestawać istnieć z powodu czegoś, czemu nie można się przeciwstawić; odnosić szkodę, doznawać przykrości wskutek czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Spośród ocalałych przed powodzią,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać – paść plackiem — {{/stl 13}}{{stl 7}} gwałtownym ruchem przywierać płasko ciałem do ziemi : {{/stl 7}}{{stl 10}}Padli plackiem, słysząc nadlatujący pocisk. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • padać — 1) Bankrutować lub nie udawać się Eng. To go bankrupt or to fail 2) Być bardzo zmęczonym; być wyczerpanym Eng. To be very tired or exhausted …   Słownik Polskiego slangu

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”