palić

palić
ndk VIa, \palićlę, \palićlisz, pal, \palićlił, \palićlony
1. «rozniecać i podtrzymywać ogień w celu ogrzania wnętrza, gotowania, pieczenia itp.; ogrzewać, opalać»

Palić ognisko.

Palić w piecu, w kuchni, pod kuchnią, pod kotłami.

Palić drzewem, węglem.

□ W starym piecu diabeł pali «o miłosnych zapałach osoby starszej»
2. «rozniecać i podtrzymywać ogień, płomień w celu uzyskania światła; oświetlać»

Palić lampę, światło.

Palić świecę.

3. «niszczyć coś ogniem, powodować spalenie się czegoś; wzniecać pożar»

Palić domy, zabudowania.

Palić zwłoki.

◊ Palić za sobą mosty «uniemożliwiać sobie wycofanie się z czegoś; zamykać sobie odwrót»
pot. Pal (cię, was itp.) diabli, kaci, licho; pal sześć! «niech tam, wszystko jedno, mniejsza o to»
4. «przyrządzać coś za pomocą działania wysokiej temperatury, przypiekania; wypalać, prażyć»

Palona kawa.

Kasza gryczana palona.

Palona cegła.

∆ Wapno palone «tlenek wapnia»
∆ Magnezja palona «tlenek magnezu»
5. «wciągać, wdychać dym z palącego się papierosa, fajki, cygara (rzadziej: opium)»

Palić papierosy, fajkę.

Palić opium.

Palić nałogowo.

6. «oddziaływać na kogoś, na coś wysoką temperaturą, gorącem; piec, parzyć»

Słońce pali.

Rozgrzany piasek pali stopy.

7. «wywoływać uczucie pieczenia, silnego gorąca, piekącego bólu; być piekącym»

Rumieniec pali twarz.

Pali w gardle, w żołądku.

Palą nogi, rany.

Gorączka pali.

przen.

Pali kogoś wstyd, zazdrość, ciekawość.

Pali kogoś pragnienie.

8. przestarz. «strzelać»
∆ Cel! Pal! «komenda wojskowa: celuj! strzelaj!»
◊ Palić z bata, z bicza «trzaskać batem»
9. przestarz. «wykonywać coś pewnie, śmiało, szybko; mówić coś bez namysłu, otwarcie»
dziś tylko we fraz. Palić prosto z mostu «mówić coś otwarcie, szczerze, bez osłonek»
palić się
1. «ulegać działaniu ognia; spalać się, płonąć»

Nafta paliła się w lampce słabym płomieniem.

Ognisko paliło się na polanie.

Suche gałęzie paliły się z trzaskiem.

∆ Ogień się pali «jest ogień, coś płonie»
◊ Robota pali się komuś w rękach «robota idzie komuś sprawnie; ktoś bardzo dobrze i szybko pracuje»
◊ Ziemia, grunt pali się komuś pod nogami albo pod stopami «pobyt w danym miejscu staje się dla kogoś niebezpieczny»
przen. «być ogarniętym, opanowanym przez silne, gwałtowne uczucie; pałać czymś»

Palić się ze wstydu, z ciekawości.

◊ Palić się do czegoś «mieć na coś wielką ochotę»
◊ Palić się do kogoś «pałać miłością do kogoś, kochać się w kimś»
2. «dawać światło płonąc, żarząc się; świecić»

Żarówka, świeca, lampa się pali.

∆ Światło się pali «jest światło, oświetlenie; coś się świeci»
przen.

Oczy paliły się wesołym blaskiem.

pali się nieos.
1. «jest światło, oświetlenie»
2. «jest pożar»

Pali się! krzyknął przestraszony.

◊ Nie pali się «nic pilnego, nie ma się co spieszyć»
◊ Niech się pali, niech się wali «niech się dzieje co chce»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • Palić — Палић, Palics La vila Lujza à Palić Administration …   Wikipédia en Français

  • Palic — Palić Palić Palics Палић [[Image:|100px|center|Blason]] [[Image:|100px|center|Drapaeau]] Héraldique Drapeau …   Wikipédia en Français

  • Palić — (Serbian: Палић, Palić, Croatian: Palić, Hungarian Palics, German: Palitsch) is a town in Serbia, 8 km away from Subotica, and 18 km away from the border between Serbia and Hungary. It is a part of the Subotica Municipality, North Bačka District …   Wikipedia

  • palić — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk. VIIb, palićlę, palićli, palićlony {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} rozniecać ogień w ten sposób, by dawał ciepło, by można było przyrządzić posiłek itp. : {{/stl 7}}{{stl 10}}Palić… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Palic — Palić Palić (serbisch kyrillisch Палић, ungarisch Palics, deutsch Palitsch) ist ein kleiner Ort im äußersten Norden Serbiens, in der Provinz Vojvodina. Er hat etwa 12.000 mehrheitlich ungarischstämmige Einwohner. Palić liegt nur etwa acht… …   Deutsch Wikipedia

  • Palić — (serbisch kyrillisch Палић, ungarisch Palics, deutsch Palitsch) ist ein städtische Siedlung im äußersten Norden Serbiens, in der Provinz Vojvodina. Er hat etwa 12.000 mehrheitlich ungarischstämmige Einwohner. Palić liegt nur etwa acht Kilometer… …   Deutsch Wikipedia

  • palić — pot. Pal diabli; pal licho; pal sześć «niech tam, wszystko jedno, mniejsza o to»: Może się po prostu spóźniła, może ją jednak zobaczy! Ostatecznie pal diabli tę polską dziewczynę, chodzi przecież o niego, o Rupperta. Andrzej Zbych, Stawka.… …   Słownik frazeologiczny

  • Palić — Sp Pãličius Ap Палић/Palić L Serbija …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • Palić-See — Blick auf den See Geographische Lage Okrug Severna Bačka, Vojvodina, Nordserbien Städte am Ufer Palić …   Deutsch Wikipedia

  • palić się I — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} ulegać działaniu ognia; spalać się, płonąć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Drewno się pali. Ognisko paliło się z trzaskiem. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”