pełny

pełny
\pełnyni, \pełnyniejszy a. pełen (tylko w funkcji orzecznika lub przydawki, po której następuje rzeczownik w dopełniaczu)
1. «napełniony, wypełniony po brzegi, do wierzchu; napełniony tak, że więcej nie może się zmieścić»

Pełny garnek, talerz, kubek.

Pełna stodoła zboża.

Autobus pełen ludzi.

◊ Pełny trzos, kuferek; pełne kieszenie itp. «duże sumy pieniędzy; bogactwo»
◊ Dawać, czerpać, brać itp. pełną garścią, pełnymi rękami «dawać hojnie, obficie, rozrzutnie, nie skąpiąc, mieć gest; czerpać, brać dużo, ile się da»
◊ Mieć pełne ręce roboty «mieć bardzo dużo roboty, być zapracowanym»
2. «zawierający, mieszczący wiele czegoś, obficie zaopatrzony w coś, pokryty, nasycony czymś»

Droga pełna wybojów.

Powietrze pełne zapachu.

Oczy pełne łez.

W sadzie, na brzegu niegdyś zarosłym pokrzywą, był maleńki ogródek, ścieżkami porznięty, pełen bukietów trawy angielskiej i mięty. (Mickiewicz)

przen. «owładnięty, przeniknięty czymś, przepełniony czymś»

Młodzieniec pełen energii.

Ktoś pełen twórczego zapału.

Atmosfera pełna napięcia.

3. «niczym nie ograniczony, swobodny, nieskrępowany; przejawiający się w pełni; całkowity, zupełny, absolutny»

Pełny blask słońca.

Pełna satysfakcja, swoboda.

Pełne szczęście, zadowolenie.

Pełne bezpieczeństwo, powodzenie, uznanie, zwycięstwo.

Darzyć kogoś pełnym zaufaniem.

Mieć pełną władzę.

∆ Pełne morze, pełny ocean «morze, ocean poza obrębem wód terytorialnych; w znaczeniu potocznym: obszar morza, na którym z żadnej strony nie widać lądu»
lit. Pełny rym «rym polegający na całkowitej identyczności brzmienia końcowych cząstek wyrazów»
żegl. Pełny wiatr «wiatr wiejący wprost w rufę statku, tj. w kierunku wzdłuż płaszczyzny symetrii statku»
∆ Płynąć, iść pełnym żaglem, pełnymi żaglami, pod pełnymi żaglami, z pełnymi żaglami «mieć przy pomyślnym wietrze wszystkie żagle na masztach, płynąć z wszystkimi żaglami rozwiniętymi»
◊ Oddychać, wdychać, chłonąć itp. coś pełną piersią «oddychać głęboko, swobodnie; głęboko wciągać powietrze do płuc»
◊ Śpiewać, wołać itp. coś pełną piersią, pełnym głosem «śpiewać, wołać itp. nie ściszając, nie hamując siły głosu, na cały głos»
◊ Mówić pełnym głosem «mówić otwarcie, bez przemilczania»
4. «całkowicie rozwinięty; będący wyższym, szczytowym stopniem czegoś; zupełny, najwyższy, doskonały»

Pełny rozwój, rozkwit czegoś.

Pełna wiosna, jesień.

Osiągnąć pełne człowieczeństwo.

◊ Ruszyć, iść itp. pełną parą a) «o silniku, zwłaszcza parowym: ruszyć, iść całą mocą» b) «ruszyć, iść itp. całym rozpędem, z największą siłą, bez żadnych przeszkód i zahamowań»
◊ Pełne obroty motoru, silnika «maksymalna liczba obrotów, jaką może dany motor, silnik wykonać w określonej jednostce czasu»
pot. Pracować na pełnych obrotach «pracować bardzo intensywnie»
◊ Koń pełnej krwi «koń z rasy pełnej krwi angielskiej»
◊ Pełny galop, kłus itp. «najszybszy galop, kłus itp.»
◊ Dać pełny gaz; jechać, gnać, ruszyć itp. pełnym gazem, na pełnym gazie «jechać, gnać, ruszyć itp. z maksymalną szybkością»
◊ Coś (jakaś czynność) jest w pełnym toku «jakaś czynność osiągnęła wysoki stopień nasilenia, dobrze, pomyślnie się rozwija»
5. «taki, w którym niczego nie brakuje, który stanowi całość bez wyjątków lub braków; kompletny, wyczerpujący; zawierający w sobie dokładnie wskazaną liczbę, ilość czegoś»

Pełny tekst przemówienia, utworu.

Komisja egzaminacyjna w pełnym składzie.

Rycerz w pełnej zbroi.

Film trwał pełne dwie godziny.

Pełny miesiąc urlopu.

Kupon zawierał pełne cztery metry materiału.

∆ Pełny stopień, pełna trójka itp. «stopień, trójka itp. bez minusa»
∆ Pełne mleko «mleko nie odtłuszczone»
mat. Kąt pełny «kąt mający 360°»
◊ W pełnym znaczeniu tego słowa «w całkowitej zgodzie z tym, co dane słowo znaczy, powinno znaczyć»
6. «nie mający wewnątrz pustych przestrzeni»

Pełna cegła.

Meble z pełnego drewna.

7. «okrągły, pulchny, tłusty; dobrej tuszy»

Pełna twarz, sylwetka.

Pełne kształty.

8. «o kwiatach: bogaty w płatki»

Pełne goździki.

do pełna «po brzegi, do napełnienia»

Nalać wody do pełna.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • pełny — {{/stl 13}}{{stl 7}}|| {{/stl 7}}pełen {{/stl 13}}{{stl 8}}(tylko w funkcji orzecznika) przym. Ia, pełnyni, pełnyniejszy {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} o czymś mającym określoną pojemność: zawierający,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • pełny — 1. Czerpać pełną garścią, pełnymi garściami «brać, czerpać dużo, korzystać z czegoś bez ograniczeń»: Cieszyliśmy się, że przeżyliśmy i że dane nam jest czerpać pełną garścią z uroków wolności. T. Kwiatkowski, Panopticum. Tęgim pisarzem okazał się …   Słownik frazeologiczny

  • kąt pełny — {{/stl 13}}{{stl 8}}mat. {{/stl 8}}{{stl 7}} kąt mający 360° {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • mieć wypchany [pełny, gruby] portfel — {{/stl 13}}{{stl 7}} mieć dużo pieniędzy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Jak ma wypchany portfel, to stać go na rozrzutność. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • do pełna — → pełny …   Słownik języka polskiego

  • pełen — → pełny …   Słownik języka polskiego

  • pelnyti — pelnyti, pel̃no, pel̃nė tr., pel̃nyti, ija, ijo Mtl, Pc 1. R114, K, Jrb, Ps, RdN, Zr uždirbti: Vyrai žvejojo – sau duonelę visiaip pelnė Krg. Ans gerus piningus pel̃no Prk. Su tuom jis savo duonytę pel̃no Brž. Jaunam reikėjo pinigus pelnyt Ktč.… …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • pelnytojas — ( is K), a smob. (1) 1. kas uždirba, pelno: Belaukdami duonos pelnytojo, namiškiai pamažu buvo prisidarę skolų rš. 2. BŽ548 kas įsigyja, užtarnauja. pelnytojas; užpelnytojas …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Erhard Pachaly — (* 15. November 1934 in Dramburg, Pommern) ist ein deutscher Historiker. Erhard Pachaly legte 1954 sein Abitur ab und studierte anschließend Geschichte, Geografie und Pädagogik an der Humboldt Universität zu Berlin (HUB). 1959 schloss er das… …   Deutsch Wikipedia

  • Мазовецкий диалект польского языка — Мазовецкий диалект на карте диалектов польского языка, составленной на основе карты С. Урбаньчика[1][2] …   Википедия

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”