podnieść

podnieść
dk XI, \podnieśćniosę, \podnieśćniesiesz, \podnieśćnieś, \podnieśćniósł, \podnieśćniosła, \podnieśćnieśli, \podnieśćniesiony, \podnieśćniósłszy - podnosić ndk VIa, \podnieśćnoszę, \podnieśćsisz, \podnieśćnoś, \podnieśćsił, \podnieśćnoszony
1. «niosąc umieścić kogoś, coś na wyższym miejscu; unieść w górę, wznieść»

Podnieść dziecko do góry.

Podnieść kołnierz.

Podnieść kurtynę.

Podnieść słuchawkę telefonu.

◊ Podnieść kotwicę «wyciągnąć kotwicę z dna, z wody; rozpocząć rejs»
◊ Podnieść żagle «rozpiąć, rozwinąć żagle; rozpocząć żeglugę»
◊ Podnieść głos «zacząć mówić głośniej, z oznakami zdenerwowania»
◊ Podnieść głowę a) «nabrać otuchy, poczuć się pewniej» b) «stać się zarozumiałym, wpaść w pychę» «zbuntować się»
◊ Podnieść oczy, wzrok «spojrzeć, spojrzeć w górę, unieść opuszczone powieki»
◊ Podnieść rękę na kogoś «zamierzyć się na kogoś; uderzyć kogoś»
◊ Podnieść kwestię, problem, sprawę, temat itp. «poruszyć, wysunąć kwestię, problem itp., zacząć dyskusję na jakiś temat»
◊ Iść, kroczyć z podniesionym czołem «iść, kroczyć dumnie, godnie, jawnie, nie wstydząc się»
przestarz. Wystąpić z podniesioną przyłbicą «wystąpić jawnie, nie ukrywając się, bez obawy, bez lęku»
2. «podjąć, wziąć coś, co leży nisko, co upadło; postawić coś, co się przewróciło lub pochyliło; pomóc komuś wstać lub usiąść»

Podnieść przewrócone krzesło.

Podnieść książkę z ziemi.

Podnieść chorego na łóżku.

◊ Podnieść kogoś na duchu «pocieszyć kogoś, dodać komuś otuchy»
◊ Podnieść kogoś na nogi a) «zaalarmować, poderwać» b) «uzdrowić, wyleczyć»
przen.

Miasto podniesione z ruin.

3. «niosąc przybliżyć do czegoś; podsunąć»

Podnieść gazetę do oczu.

Podnieść szklankę do ust.

4. «spowodować uniesienie w górę, w powietrze (np. kurzu, śniegu)»

Samochód podniósł tumany pyłu.

Wiatr podniósł zeschłe liście.

5. «uczynić coś wyższym; podwyższyć poziom czegoś, podwyższyć coś przez nasypanie, nałożenie czegoś, przez podbudowanie itp.»

Podnieść poziom wody w stawie.

Namuł przynoszony przez rzekę podniósł grunt.

6. «podwyższyć, poprawić, polepszyć jakość; spotęgować, wzmóc»

Podnieść dochody, płace, zarobki.

Podnieść kwalifikacje, wydajność pracy, wymagania.

Podnieść napięcie, natężenie prądu.

Podniesiona temperatura.

mat. Podnieść do potęgi «pomnożyć daną wielkość przez siebie tyle razy, ile wskazuje wykładnik potęgi»
przen. «wyolbrzymić, wzmóc, spotęgować coś»

Uczucia podniesione do potęgi.

∆ Podnieść do kwadratu, do sześcianu «pomnożyć daną liczbę przez siebie, pomnożyć daną liczbę przez jej kwadrat»
◊ Podnieść kogoś, coś do jakiejś godności, do jakiejś rangi «nadać komuś, czemuś jakąś zaszczytną godność, rangę»
7. «zacząć wykonywać czynność oznaczoną przez rzeczownik stanowiący dopełnienie; wszcząć»

Podnieść alarm, bunt, protest.

Podnieść krzyk, płacz.

8. podnosić
podnieść się - podnosić się
1. «zmienić pozycję leżącą lub siedzącą na stojącą, wstać, powstać; unieść się w górę, wspiąć się»

Podnieść się z krzesła, zza stołu.

Podnieść się na palce.

◊ Podnieść się (z łóżka) «zacząć chodzić po dłuższej chorobie; wyzdrowieć»
przen.

Podnieść się z nędzy, z upadku.

2. «zostać podniesionym, uniesionym w górę»

Podniosły się wszystkie ręce.

Podniosło się ramię semafora.

◊ Włosy się komuś podniosły na głowie «ktoś się bardzo przeraził»
3. «wzlecieć, wzbić się w górę, w powietrze; poderwać się z ziemi»

Kurz się podniósł.

Mgły się podniosły.

Samolot się podniósł.

4. «stać się wyższym niż poprzednio; podwyższyć się»

Ląd się podniósł.

Podniósł się poziom wody w rzece.

5. «stać się większym, intensywniejszym, wzmóc się, nasilić się; poprawić się, polepszyć się»

Podniosły się dochody, wydatki.

Podniosła się żyzność gleby.

6. «o głosie, dźwięku itp.: dać się słyszeć, rozlec się, rozbrzmieć»

Podniosły się krzyki, protesty, wołania.

Podniósł się hałas, wrzask.

7. «wszcząć się, powstać, zerwać się»

Wiatr się podniósł.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • podnieść — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}podnosić I ZOB. iść [kroczyć] z podniesionym czołem; z podniesioną [otwartą] przyłbicą; zwrócić [podnieść] broń przeciw {{/stl 7}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnieść — 1. Podnieść głos (na kogoś) «krzyknąć (na kogoś), powiedzieć coś głośno, ze zdenerwowaniem, gniewnie»: – Nie kłam! – Szymek po raz pierwszy podniósł na niego głos. P. Huelle, Weiser. 2. Podnieść jakąś kwestię, sprawę, jakiś problem, temat itp.… …   Słownik frazeologiczny

  • podnieść larum — {{/stl 13}}{{stl 8}}rzad. {{/stl 8}}{{stl 7}} podnieść krzyk, wrzawę; robić dużo hałasu; ostrzegać, protestować : {{/stl 7}}{{stl 10}}Na wieść o zwolnieniach grupowych związki zawodowe podniosły larum. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnieść się — {{/stl 13}}{{stl 7}}ZOB. podnosić się {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnieść się z klęczek — {{/stl 13}}{{stl 7}} odzyskać swoją godność, dumę, wyzwolić się spod upadlającej zależności : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po wielu latach niewoli naród podniósł się z klęczek. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnieść się — Włosy komuś podniosły się (na głowie) zob. włosy 2 …   Słownik frazeologiczny

  • podnosić się – podnieść się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} nadawać swemu ciału pozycję pionową lub unosić je na czymś; powstawać; wspinać się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Podnieść się z fotela. Podniosła się zza biurka. Podniósł się na rękach.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnosić – podnieść — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}na duchu {{/stl 13}}{{stl 7}} wspierać kogoś psychicznie w chwilach zwątpienia, załamania, dodawać otuchy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Jego spokój i opanowanie podniosły nas na duchu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnosić – podnieść do kwadratu — {{/stl 13}}{{stl 7}} mnożyć liczbę przez nią samą {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • podnosić – podnieść głos — {{/stl 13}}{{stl 8}}{na kogoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} zaczynać mówić głośniej, objawiając tym irytację, zdenerwowanie, krzyczeć na kogoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie podnoś na mnie głosu. Mówisz do starszego. Kiedy go zobaczył, od razu podniósł głos i… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”