powietrze

powietrze
n I, blm
1. «mieszanina gazów (głównie azotu i tlenu) otaczająca grubą warstwą kulę ziemską, tworząca jej atmosferę»

Czyste, świeże, ostre, rześkie, łagodne, przejrzyste powietrze.

Chłodne, mroźne, arktyczne powietrze.

Duszne, parne, wilgotne, ciężkie, nagrzane, gorące, upalne, stęchłe, zastałe powietrze.

Rozrzedzone powietrze górskie.

Powietrze sprężone, zgęszczone.

Ciąg, pęd, ruch, obieg powietrza.

Łyk, strumień, masy powietrza.

Oddychać świeżym powietrzem.

Wciągnąć głęboko w płuca powietrze.

Z trudem chwytać, łapać ustami powietrze.

Detonacje wstrząsają powietrzem.

Powietrze stoi martwe, bezwietrzne, gęste od upału.

∆ Powietrze ciekłe «powietrze skroplone na skutek znacznego obniżenia temperatury za pomocą specjalnego urządzenia oziębiającego»
◊ Na (wolnym, rzad. otwartym) powietrzu «poza domem, na dworze»
◊ Coś wisi w powietrzu a) «coś zbliża się nieuchronnie, lada chwila się zdarzy» b) rzad. «coś nie ma podstaw, nie jest należycie udokumentowane»
◊ Coś jest dla kogoś jak powietrze «coś jest dla kogoś nieodzowne, konieczne do życia, do funkcjonowania»
◊ Traktować kogoś jak powietrze «udawać, że się go nie widzi, nie zauważa»
◊ Wysadzić coś w powietrze, coś wyleciało w powietrze «zniszczyć, zburzyć coś; coś zostało zniszczone, zburzone za pomocą środków wybuchowych»
◊ Zaczerpnąć powietrza a) «odetchnąć» b) «odpocząć, wypocząć (np. na wsi, na świeżym powietrzu)»
2. daw. «zaraza, epidemia; choroba zakaźna bardzo groźna, szybko się rozprzestrzeniająca»
∆ Morowe powietrze «mór, dżuma»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • powietrze — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. n III, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} gazy otaczające warstwą Ziemię, konieczne dożycia : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czyste, świeże, ostre, wilgotne, orzeźwiające, duszne, upalne,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • powietrze — 1. Coś wisi, zawisło w powietrzu «pewne symptomy wskazują, że coś zdarzy się lada chwila»: Wojna rosyjsko japońska wisi w powietrzu. J. Parandowski, Niebo. Otóż, proszę państwa, być może to wisi w powietrzu, ale do sporu między Sejmem a… …   Słownik frazeologiczny

  • na (świeże) powietrze — {{/stl 13}}{{stl 7}} z czasownikami nazywającymi przemieszczanie się: na dwór, na pole, na zewnątrz (poza budynek) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Przenieść się z zabawą na świeże powietrze. Chodźmy na powietrze, tu jest duszno. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • łapać – złapać [chwytać – chwycić] oddech [powietrze] — {{/stl 13}}{{stl 33}} wyrównywać rytm oddechu, odpoczywać po intensywnym wysiłku; oddychać ustami, mieć trudności z oddychaniem :{{/stl 33}}{{stl 10}}Zaczekaj chwilę, złapię oddech, to ci opowiem, jak mnie gonili. Stał, opierając się o stół i… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • psuć – zepsuć powietrze — {{/stl 13}}{{stl 7}} wypuszczać gazy trawienne {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • luft — powietrze …   Słownik gwary warszawskiej

  • być — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk XIIa, jestem, jest, są, będę, będzie, bądź {{/stl 8}}{{stl 7}}I {{/stl 7}}{{stl 8}}w funkcji samodzielnej {{/stl 8}}{{stl 7}}: {{/stl 7}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} istnieć, żyć, występować …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • świeży — {{/stl 13}}{{stl 8}}przym. IIb, świeżyższy {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} zwykle o produktach, przedmiotach nietrwałych: taki, który nie stracił jeszcze swoich walorów smakowych, zapachowych itp., nie zepsuł się …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wysadzać – wysadzić — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}w powietrze {{/stl 13}}{{stl 7}} niszczyć coś, używając materiałów wybuchowych : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wysadzić w powietrze most, budynek. Za pomocą trotylu saperzy wysadzili blok w powietrze. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • potraktować — kogoś jak powietrze zob. powietrze 4. Potraktować kogoś jak przedmiot zob. przedmiot. Potraktować kogoś jak psa zob. pies 19. Potraktować kogoś per noga, per nogam, przez nogę zob. noga 29. Potraktować kogoś, coś ulgowo zob. ulgowo …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”