pracować

pracować
ndk IV, \pracowaćcuję, \pracowaćcujesz, \pracowaćcuj, \pracowaćował
1. «wykonywać jakąś pracę, spełniać jakieś czynności; zajmować się czymś, robić coś»

Pracować fizycznie, umysłowo, naukowo.

Pracować zawodowo, zarobkowo, społecznie.

Pracować sezonowo, dorywczo.

Pracować ciężko, ofiarnie, rzetelnie, uczciwie, wydajnie.

Pracować bez wytchnienia, ze wszystkich sił.

Pracować dzień i noc, od świtu do nocy, od rana do wieczora.

Pracować w pocie czoła, do siódmego potu.

Pracować za dwóch, za trzech.

Pracować jak mrówka (pot. jak koń, jak wół, posp. jak dziki osioł).

Pracować na akord, na dniówkę.

Pracować na chleb (powszedni), na kawałek chleba, na utrzymanie, na życie.

Pracować na roli.

Pracować w harcerstwie.

Pracować z młodzieżą.

Koń pracuje.

Mrówki, pszczoły pracują.

∆ Pracować dla kogoś, dla czegoś «działać na czyjąś korzyść, w czyimś interesie; działać dla dobra czegoś»
∆ Pracować na siebie, na kogoś «utrzymywać się z własnej pracy; zarabiać na czyjeś utrzymanie; spełniać jakieś czynności dla własnej, dla czyjejś korzyści»
∆ Pracować nad czymś «poświęcać czemuś pracę; prowadzić studia, badania nad czymś; pisać, komponować, tworzyć coś»
∆ Pracować nad kimś, nad sobą «kształtować, wyrabiać czyjś, swój charakter, czyjąś, swoją wolę; kształcić kogoś, kształcić się»
◊ Pracować głową, piórem; pracować łopatą «wykonywać pracę umysłową, zajmować się pracą pisarską, być pisarzem, literatem itp.; wykonywać pracę fizyczną, być robotnikiem»
◊ Pracować na jakimś polu «działać w jakiejś dziedzinie»
◊ Czas pracuje na kogoś, przeciw komuś, na coś, przeciw czemuś «upływ czasu zwiększa, zmniejsza czyjeś szanse, działa korzystnie, niekorzystnie na coś»
2. «mieć płatne zajęcie, być na posadzie, na służbie, być gdzieś zatrudnionym»

Pracować gdzieś etatowo, na pół etatu.

Pracować w biurze, w fabryce, w kopalni, w handlu, w przemyśle.

Pracować na budowie, na stacji kolejowej.

Pracować w politechnice, w uniwersytecie (na politechnice, na uniwersytecie).

Pracować jako nauczyciel, kierowca, robotnik.

Pracować od wczesnej młodości, do późnej starości.

3. «być w ruchu, być czynnym, działać spełniając swe określone zadania; funkcjonować, wytwarzać»

Mięśnie, płuca, nerwy pracują.

Serce pracuje.

Licznik, silnik, wentylator, maszyna pracuje.

Motor pracuje na benzynie.

Samochód pracuje prawidłowo, sprawnie, bez zarzutu.

Szpitale i kolej pracują bez przerwy.

Wytwórnia pracuje na eksport, na rynek wewnętrzny.

◊ Pracować pełną parą, na pełnych obrotach; pracować na zwolnionych obrotach a) «o maszynach, silnikach, urządzeniach technicznych: funkcjonować pełnosprawnie, być w pełnym rozruchu; funkcjonować z ograniczoną sprawnością, być częściowo w rozruchu» b) «o ludziach: pracować intensywnie, zebrawszy wszystkie siły; pracować w zwolnionym tempie, oszczędzając siły» «o zakładach pracy: działać efektywnie, wyczerpując wszystkie możliwości; działać mało wydajnie, nie wykorzystując w pełni możliwości»
◊ Głowa (żart. główka), myśl itp. pracuje «ktoś myśli, zastanawia się, rozważa coś, przewiduje coś; ktoś sobie coś obmyśla, coś wyobraża»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • pracować — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Ia, pracowaćcuję, pracowaćcuje {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wykonywać jakieś celowe czynności według odpowiednich wzorców, technologii, planów, tak by otrzymać oczekiwany, wymierny… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • pracować — 1. Czas pracuje na czyjąś korzyść, niekorzyść, na kogoś, na coś, przeciw komuś, czemuś «wpływ czasu zwiększa lub zmniejsza czyjeś szanse, działa korzystnie lub niekorzystnie na coś»: Warto przypomnieć starą maksymę, że „czas pracuje zawsze na… …   Słownik frazeologiczny

  • pracować [i syn.] na cudzym — {{/stl 13}}{{stl 33}} pracować dla kogoś obcego, na cudzym polu (nie dla siebie) :{{/stl 33}}{{stl 10}}Ktoś pracuje, robi, haruje, tyra na cudzym. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • pracować na czarno — Pracować nielegalnie Eng. To work illegally …   Słownik Polskiego slangu

  • maszyna — Pracować jak maszyna «pracować szybko, długo, bez odpoczynku»: W ciągu 56 godzin w poradni załatwia od 30 do 35 osób. Ale pracować trzeba wtedy jak maszyna. A. Strączek, Wyznanie …   Słownik frazeologiczny

  • mrówka — Pracować jak mrówka «pracować intensywnie, bez wytchnienia»: Konstanty musiał z czegoś żyć, pracował jak mrówka, pisał po dwa, trzy wiersze dziennie, aby zarobić na tę kromkę (...). T. Kwiatkowski, Panopticum …   Słownik frazeologiczny

  • zryw — Pracować, uczyć się itp. zrywami «pracować, uczyć się itp. niesystematycznie, od czasu do czasu zwiększając gwałtownie tempo pracy»: Odznacza się usposobieniem krańcowo zmiennym. Ludzi ocenia zależnie od tzw. sympatii i antypatii, gwałtowny,… …   Słownik frazeologiczny

  • zwolnić — Pracować, poruszać się na zwolnionych obrotach zob. obrót 2 …   Słownik frazeologiczny

  • stać pod latarnią — Pracować jako prostytutka, zwłaszcza na ulicy Eng. To work as a prostitute, especially operating on the street …   Słownik Polskiego slangu

  • zarabiać na dupie — Pracować jako prostytutka Eng. To work as a prostitute …   Słownik Polskiego slangu

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”