prosić

prosić
ndk VIa, proszę, \prosićsisz, proś, \prosićsił, proszony
1. «w grzecznej formie zwracać się do kogoś, by coś uzyskać, otrzymać, wyjednać, by kogoś do czegoś skłonić»

Prosić koleżankę do telefonu.

Prosić rodzinę do stołu.

Prosić o pomoc.

Prosić o przebaczenie.

Prosić o chleb, o wodę.

Prosić o chwilę rozmowy, o wyjaśnienie czegoś.

Prosić kogoś do tańca.

◊ Prosić o głos «prosić o prawo wypowiedzenia się, przemówienia»
◊ Prosić o czyjąś rękę «oświadczać się o kogoś»
◊ Nie dać się (długo, dwa razy) prosić «szybko, ochotnie spełnić czyjąś prośbę, żądanie»
◊ Prosić za kimś «wstawiać się za kimś»
◊ Proszę mi wierzyć «zwrot wtrącony jako zapewnienie o prawdziwości tego, co się mówi»
◊ Proszę (przyjść, wstać, zamknąć drzwi, proszę o spokój itp.) «zwrot grzecznościowy wyrażający złagodzenie rozkazu, żądania, życzenia»
◊ Proszę, proszę bardzo, proszę uprzejmie itp. a) «zwroty grzecznościowe używane jako odpowiedź na „dziękuję"» b) «zwroty wyrażające zgodę na coś»
◊ Proszę pana, proszę pani «formuła grzecznościowa zwracania się do kogoś, z kim się nie jest na ty»
◊ Proszę, no proszę! «wykrzyknik wyrażający podziw, zdumienie»
◊ pot. (Coś, ktoś jest) że proszę, że proszę siadać «zwrot będący wyrazem pewnego uznania albo rubasznej aprobaty»
2. «zwracać się do kogoś, by go nakłonić do przybycia w odwiedziny; zachęcać kogoś uprzejmie do wejścia dokądś; zapraszać»

Nie idź, gdzie cię nie proszą.

Proszę panią do pokoju.

Prosić kogoś na coś, np. na obiad, na herbatę, na rozmowę.

∆ Proszę! «wykrzyknik zezwalający komuś znajdującemu się za drzwiami na wejście do pomieszczenia; odpowiedź na pukanie»
I prosić się rzad. «uporczywie prosić, błagać o coś»
◊ Coś prosi się o coś «coś wymaga naprawy, uzupełnienia czymś»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • prosić — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, proszę, prosićsi, proś, proszony {{/stl 8}}– poprosić {{/stl 13}}{{stl 8}}dk VIIb {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} zwracać się do kogoś, nalegać, zwykle w sposób uprzejmy, dla… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić — pot. Ktoś, coś (jest taki, takie), że proszę (siadać) «zwrot będący wyrazem pewnego uznania albo rubasznej aprobaty»: Zapewniam pana: realny socjalizm to była świetnie zorganizowana bida z nędzą. Organizacja, że proszę siadać. R. M. Groński,… …   Słownik frazeologiczny

  • prosić się — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. 3. os ndk VIIb, prosić sięsi się {{/stl 8}}– oprosić się {{/stl 13}}{{stl 8}}dk VIIb {{/stl 8}}{{stl 7}} o maciorze: rodzić młode, prosięta : {{/stl 7}}{{stl 10}}Maciora niedługo będzie się prosić, oprosiła się. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić [poprosić] w kumy — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} prosić kogoś, by był ojcem chrzestnym, matką chrzestną (dziś zwykle żartobliwie) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Przyszli prosić sąsiada w kumy. Poprosić w kumy przyjaciela. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić [błagać, zaklinać] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}na wszystkie świętości {{/stl 13}}{{stl 7}} prosić, błagać bardzo o coś, na czym komuś szczególnie zależy, co jest dla kogoś niezwykle ważne : {{/stl 7}}{{stl 10}}Błagam was na wszystkie świętości, pomóżcie… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić [poprosić] o rękę — {{/stl 13}}{{stl 33}} o mężczyźnie: proponować kobiecie małżeństwo, oświadczać się :{{/stl 33}}{{stl 10}}Gdy poprosił ją o rękę, zgodziła się bez wahania. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić [zapraszać] do stołu — {{/stl 13}}{{stl 33}} zapraszać kogoś do spożycia posiłku przy stole :{{/stl 33}}{{stl 10}}Obiad gotowy, prosimy do stołu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prosić się — Ja się na (ten) świat nie prosiłem (nie prosiłam) «wyrażenie używane zwykle przez dziecko w stosunku do rodziców, gdy mają o coś do niego pretensje»: Jak twój język parszywy mógł takie słowa wymówić i nie zamienić się w kamień? A on, jakby mu… …   Słownik frazeologiczny

  • nie dać się (długo, dwa razy) prosić — {{/stl 13}}{{stl 33}} szybko, chętnie zgodzić się na czyjąś prośbę, propozycję itp.; chętnie przystać na coś :{{/stl 33}}{{stl 10}}Nie dała się dwa razy prosić i zaśpiewała jeszcze raz. Nie dam się prosić, chętnie skosztuję. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • błagać [prosić] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{o coś} {{/stl 8}}na klęczkach [na kolanach] {{/stl 13}}{{stl 7}} usilnie o coś prosić, błagać, poniżając się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Błagać o litość na klęczkach, na kolanach. Na klęczkach prosiłem go o pożyczkę. Będziesz mnie… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”