sędzia

m, D. \sędziadziego (\sędziadzi), C. \sędziadziemu (\sędziadzi), B. \sędziadziego (\sędziadzię), W. \sędziadzio, N. \sędziadzią, Ms. \sędziadzi (\sędziadzim); lm M. \sędziadziowie, DB. \sędziadziów

1. «funkcjonariusz publiczny zawodowo lub niezawodowo sądzący sprawy i wymierzający sprawiedliwość; może być mianowany lub wybierany; w Polsce sędziowie są powoływani, niezawiśli i podlegają tylko ustawom»

Sprawiedliwy, surowy sędzia.

Sędzia dla nieletnich.

Stanowisko, urząd sędziego.

Wyrok sędziego.

Mianować kogoś sędzią.

Obrać, powołać, wybrać kogoś na sędziego.

Powołać kogoś na stanowisko sędziego.

Wyznaczyć sędziego.

Sędzia ogłasza, wydaje wyrok.

Sędzia prowadzi rozprawę, skazuje kogoś.

∆ Sędzia penitencjarny «sędzia sprawujący nadzór nad przebiegiem wykonania kary pozbawienia wolności, tymczasowym aresztowaniem lub pobytem w ośrodku przystosowania społecznego»

∆ Sędzia pokoju «w niektórych państwach (np. w Anglii, USA): sędzia niezawodowy orzekający samodzielnie w drobnych sprawach cywilnych lub karnych»

∆ Sędzia polubowny «członek ciała kolegialnego powołanego na mocy umowy między stronami do rozstrzygnięcia sporu majątkowego; arbiter»

∆ Sędzia przysięgły «członek niezawodowy ławy przysięgłych, powołany do udziału w rozpoznawaniu konkretnej sprawy karnej i orzekaniu tylko o winie oskarżonego (nie o karze)»

∆ Sędzia śledczy «w niektórych państwach sędzia prowadzący śledztwo w sprawach karnych»

2. sport. «osoba mająca uprawnienia do prowadzenia zawodów sportowych i oceniająca ich wyniki»

Sędzia główny, boczny, bramkowy, liniowy, punktowy, ringowy, kontrolny.

Sędzia odgwizdał aut, rzut.

◊ Sędzia kalosz «obraźliwy epitet sędziego»