służyć

ndk VIb, \służyćżę, \służyćżysz, służ, \służyćył

1. «pracować u kogoś, zajmując się sprzątaniem, pomaganiem w czynnościach gospodarskich, porządkowych itp., otrzymując za to wynagrodzenie; pełnić posługi osobiste przy kimś»

Służyć u kogoś za jedzenie i mieszkanie.

Służyć u gospodarza jako parobek (za parobka), jako pomoc do dziecka itp.

∆ Służyć w wojsku (w piechocie, w broni pancernej, w lotnictwie itp., pod czyimś dowództwem) «być żołnierzem, odbywać służbę wojskową (w piechocie, w broni pancernej itp.)»

∆ rel. Służyć do mszy «posługiwać księdzu podczas mszy, być ministrantem»

□ Trudno dwóm panom służyć.

2. «być do czyjejś dyspozycji, być komuś w czymś użytecznym (częste w zwrotach grzecznościowych)»

Zawsze mi służył pomocą, dobrą radą.

Służyć komuś pożyczką.

Czym mogę służyć?

◊ Służyć komuś, zwykle kobiecie, ramieniem «pozwolić, żeby się ktoś wsparł na jego ramieniu, wziął go pod rękę»

3. «działać w interesie czegoś, dla czyjegoś dobra, poświęcić siły, pracę jakiejś sprawie, idei»

Służyć ojczyźnie, narodowi, ludzkości.

Z pasją służył sprawie.

Służyć biednym, chorym.

4. «być przeznaczonym, używanym, przydatnym do czegoś, jako coś»

Służyć za wzór, za przykład.

Wazon służył do celów dekoracyjnych.

Palto służyło mu za okrycie.

5. «wpływać dodatnio, skutkować; wychodzić komuś na dobre, na zdrowie»

Pobyt nad morzem, klimat, powietrze górskie komuś służy.

Miasto mi nie służy.

Jedzenie wiejskie dobrze mu służyło.

6. «być w odpowiednim stanie; nie zawodzić, dopisywać»

Zdrowie, apetyt komuś służy.

Nogi już komuś nie służą jak dawniej.

Pamięć komuś nie służy.

□ Używaj świata, póki służą lata.

7. «być zdatnym do dalszego użytku, być używanym, przydawać się»

Ubranie jeszcze mi służy.

Meble dobrze nam służą.

8. «o psie: stać na tylnych nogach, unosząc przednie, zwykle prosząc o coś»

Uczyć psa służyć.