- trzy
- + ż.-rzecz.; trzej, trzech, m.-os.; DMs. trzech, C. trzem, B. m.-os. trzech, ż.-rzecz. trzy, N. trzema1. «liczebnik główny oznaczający liczbę 3»
Trzech chłopców, mężczyzn idzie, szło.
Trzej chłopcy, mężczyźni idą, szli.
Matka z trzema córkami.
Pracować trzy godziny, trzy dni, na trzy zmiany.
Utwór na trzy głosy.
Wyjechać na trzy miesiące, na trzy lata.
Zrobić, wykonać coś w ciągu trzech dni.
∆ Trzy czwarte «trzy części całości podzielonej na cztery równe części»∆ reg. Trzy na drugą, na piątą itp. «za kwadrans druga, piąta itp.; trzy kwadranse na drugą»∆ lit. Zasada trzech jedności «trzy podstawowe zasady kompozycji dramatu klasycznego wymagające, aby dramat miał jeden wątek, a cała akcja toczyła się w jednym miejscu oraz by czas jej trwania zbliżał się do czasu trwania przedstawienia lub przynajmniej by nie przekraczał jednej doby»∆ mat. Reguła trzech «w matematyce: obliczanie z trzech wielkości wiadomych wielkości niewiadomej, pozostającej w takim stosunku do drugiej, jak trzecia wielkość do czwartej»∆ rel. Święto Trzech Króli «święto w kościele katolickim przypadające w dniu szóstym stycznia»◊ Jeść, pracować za trzech «szybko i dużo jeść, pracować»◊ Do trzech razy sztuka «może uda się coś za trzecim razem, jeśli nie udało się poprzednio»◊ Raz, dwa, trzy itd. «szybko coś wykonać, zrobić»◊ Nie umieć powiedzieć trzech słów «nie umieć się wypowiedzieć; być małomównym»◊ Nie umieć zliczyć do trzech «być nierozgarniętym, gapiowatym, nieśmiałym»◊ Niewart trzech groszy, nie dać trzech groszy za coś «nic niewart; oceniać coś bardzo nisko»◊ pot. Pleść trzy po trzy «mówić bez sensu, pleść głupstwa»◊ Trzy ćwierci do śmierci (komuś); ktoś wygląda trzy ćwierci do śmierci «ktoś jest chory, słaby, wygląda źle, jakby miał zaraz umrzeć»◊ Wsadzać, wścibiać, wtrącać swoje trzy grosze «wtrącać się do czyichś spraw, wypowiadać swoje zdanie nie będąc pytanym»2. «ocena szkolna oznaczona cyfrą 3, w piątkowym systemie ocen równająca się ocenie dostatecznej; trójka»Zdać egzamin na trzy.
Słownik języka polskiego . 2013.
