utrzymać

utrzymać
dk I, \utrzymaćam, \utrzymaćasz, \utrzymaćają, \utrzymaćaj, \utrzymaćał, \utrzymaćany - utrzymywać ndk VIIIa, \utrzymaćmuję, \utrzymaćmujesz, \utrzymaćmuj, \utrzymaćywał, \utrzymaćywany
1. «trzymając nie wypuścić, nie dać wypaść (np. z rąk); trzymając zachować w nie zmienionym położeniu»

Utrzymać kamień, karabin w ręce.

Nie mógł utrzymać łyżki.

2. «stać się elementem podtrzymującym coś; podeprzeć, podtrzymać coś»

Belki nie mogły utrzymać stropu.

Mały mostek z trudem utrzymał ciężar samochodów.

Ponton nie mógł utrzymać takiej grupy ludzi.

3. «nie stracić nad kimś albo nad czymś panowania, trzymając pokierować właściwie»

Utrzymać konie w cuglach.

Nie mógł utrzymać kierownicy.

◊ Nie móc, nie potrafić utrzymać języka za zębami «nie móc, nie potrafić zachować tajemnicy, nie móc powstrzymać się od nierozgłoszenia czegoś, nie potrafić milczeć»
◊ Utrzymać kogoś w garści, w karbach, w rygorze, w ryzach, w karności, na wodzy itp. «sprawić, że ktoś jest posłuszny, karny, postępuje zgodnie z czyjąś wolą, z czyimś życzeniem, nakazem»
◊ Utrzymać sekret, tajemnicę, utrzymać coś w sekrecie, w tajemnicy «zachować tajemnicę, sekret, dotrzymać tajemnicy, sekretu; nie ujawnić czegoś»
4. «spowodować, sprawić, że ktoś pozostaje dłużej na jakimś miejscu, stanowisku, zatrzymać kogoś gdzieś na dłużej, przytrzymać»

Trudno utrzymać dzieci na jednym miejscu.

Starano się utrzymać jego kandydaturę na posła.

5. «zapewnić komuś byt; wyżywić kogoś»

Utrzymać dzieci, rodzinę.

6. częściej ndk «pokrywać koszty z czymś związane; wynajmować, zatrudniać kogoś»

Utrzymywać dom.

Utrzymywać pracowników, służbę.

7. «obronić, zdołać zachować coś, nie oddać czegoś, nie ustąpić, nie wycofać się skądś»

Utrzymać twierdzę, pozycję, miasto.

8. «zachować w stanie nie zmienionym, należytym»

Utrzymać czystość, porządek.

Utrzymać dobrą kondycję, sprawność, równowagę.

Utrzymać dyscyplinę, spokój, przyjaźń, pogodną atmosferę.

◊ Utrzymać łączność, kontakt, korespondencję, stosunki «zachować z kimś kontakt, pozostać w porozumieniu, podtrzymać łączność, stosunki»
◊ Utrzymać kogoś przy życiu «nie dać komuś umrzeć, uchronić kogoś od śmierci»
◊ Coś (np. wnętrze mieszkania, obraz, utwór literacki) jest utrzymane w jakichś barwach, stylu, tonie, tonacji, nastroju itp. «coś ma jakieś barwy, styl, ton, nastrój, charakter itp.»
◊ Coś jest utrzymane dobrze, starannie, źle «coś jest pielęgnowane, prowadzone w jakiś sposób (np. dobrze, starannie, źle)»
utrzymać się - utrzymywać się
1. «pozostać w pewnej pozycji, na tym samym miejscu; nie spaść, nie upaść, nie opaść, nie przewrócić się»

Utrzymać się na koniu, w siodle.

Utrzymać się na linie.

Balon utrzymywał się na pewnej wysokości.

◊ Utrzymać się na nogach «ustać na nogach o własnych siłach, zachować równowagę»
◊ Utrzymać się na wodzie «nie zatonąć, nie utonąć»
przen.

Utrzymać się na powierzchni życia.

2. «pozostać przy czymś (np. przy władzy), pozostać na jakimś stanowisku»

Utrzymać się u steru władzy.

Ktoś pragnie utrzymać się na jakimś stanowisku.

Utrzymać się w I lidze.

◊ Utrzymać się przy życiu «nie stracić życia, ocaleć»
3. «pozostać w postaci nie zmienionej, zachować się, przetrwać; pozostać aktualnym»

Utrzymał się zwyczaj codziennych spacerów.

Śnieg się długo nie utrzyma.

Od kilku dni utrzymywał się mróz.

Wyniki sportowców utrzymywały się na poziomie światowym.

◊ Utrzymywać się w formie, w dobrej kondycji «zachowywać przez dłuższy czas sprawność fizyczną»
4. «zaspokoić swoje potrzeby życiowe, wyżywić się, wyżyć»

Utrzymywać się z pracy rąk, z pensji, z handlu, z szycia.

Utrzymywać się z renty.

5. «zachować się, obronić się; nie skapitulować, nie poddać się»

Wojsko utrzymało się na zajmowanej pozycji.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • utrzymać — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}utrzymywać I {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • utrzymać — 1. Coś jest utrzymane w jakichś barwach, w jakimś stylu, tonie, nastroju, w jakiejś tonacji itp. «coś ma jakieś barwy, jakiś styl, ton, nastrój, charakter itp.»: Ściany utrzymane są w barwach odpowiadających kolorom kwiatów. Viva 20/2000. W sumie …   Słownik frazeologiczny

  • utrzymać się — na fali «być ciągle modnym, aktualnym, być w czołówce» Utrzymać się na afiszu zob. afisz 1. Utrzymać się na antenie zob. antena 1. Utrzymać się na powierzchni zob. powierzchnia 1 …   Słownik frazeologiczny

  • utrzymać sekret [tajemnicę] — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie ujawnić czegoś; dochować tajemnicy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Utrzymać sekret, tajemnicę. Utrzymał w tajemnicy nasze pochodzenie. Utrzymać w sekrecie czyjś postępek. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • utrzymać się — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}utrzymywać się {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • utrzymywać się – utrzymać się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} pozostawać, często mimo niesprzyjających okoliczności, w danej pozycji, nie wywracać się, nie upadać, nie zmieniać danego położenia : {{/stl 7}}{{stl 10}}Samolot utrzymywał się… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • trzymać się [utrzymywać się – utrzymać się] na nogach — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie upadać, stać o własnych siłach, z trudnością móc stać, poruszać się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Z trudem utrzymywał się (trzymał się) na nogach. Po wypiciu kilku kieliszków nie mógł utrzymać się na nogach. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • utrzymywać się – utrzymać się na powierzchni — {{/stl 13}}{{stl 7}} działać, funkcjonować mimo przeciwności, wbrew wszelkim trudnościom : {{/stl 7}}{{stl 10}}Mimo fatalnej koniunktury firma zdołała utrzymać się na powierzchni. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • trzymać się [utrzymywać się – utrzymać się] na wodzie — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie tonąć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Z najwyższym trudem trzymał się na wodzie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • trzymać się [utrzymywać się – utrzymać się] przy życiu — {{/stl 13}}{{stl 7}} zachowywać życie, nie umierać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dzięki staraniom lekarzy utrzymał się przy życiu. Jeszcze się trzyma przy życiu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”