wiązać

wiązać
ndk IX, wiążę, wiążesz, wiąż, \wiązaćał, \wiązaćany
1. «umocowywać (tkaninę, wstążkę itp.) tworząc węzeł, kokardę; łączyć końce (tkaniny, taśmy, sznura itp.), przeplatając je w węzeł, kokardę»

Wiązać końce sznura.

Wiązać zerwaną nić.

Wiązać krawat.

Wiązać sznurowadła.

Wiązać chustkę na głowie.

Wiązać wstążkę na kokardę.

◊ Wiązać nadzieje z kimś, z czymś «spodziewać się czegoś po kimś, po czymś; mieć nadzieję, że coś przyniesie korzyść»
◊ Wiążą kogoś z kimś węzły rodzinne «ktoś jest z kimś spokrewniony»
pot. Wiązać koniec z końcem «żyć skromnie, mieć mało pieniędzy, z trudem się utrzymywać (od wypłaty do wypłaty)»
przen.
a) «łączyć ze sobą myśli, sprawy, dziedziny itp.; kojarzyć, zespalać»

Wiązać wiedzę z praktyką.

Wiązać pracę zawodową z działalnością społeczną.

b) «łączyć komunikacyjnie»

Linia kolejowa wiąże port ze stolicą.

2. «łączyć ze sobą poszczególne przedmioty (zwykle jednakowe) za pomocą sznura, taśmy itp., tworząc całość; splatać coś z czymś, wyplatać coś z czegoś»

Wiązać snopek.

Wiązać tratwę.

Wiązać sieć, matę.

Wiązać książki w paczki.

Wiązać rzodkiewki w pęczki.

Wiązać coś sznurkiem, powrozem.

∆ Mowa wiązana «mowa wierszowana, wiersz»
∆ Sprzedaż wiązana «sprzedaż danego towaru uzależniana od tego, czy nabywca kupi również inny towar»
przen. «skupiać w jednym punkcie; koncentrować»

Wiązać gdzieś znaczne siły zbrojne.

3. «okręcać, ściskać, krępować sznurem, rzemieniem, łańcuchem itp.»

Wiązać jeńca.

Wiązać komuś ręce, nogi.

Wiązać konia u żłobu.

◊ Wiązać (sobie, komuś) ręce «utrudniać (sobie, komuś) działanie»
żart. Książę, co psy wiąże.przen. «zobowiązywać do stosowania, zachowania, przestrzegania czegoś; krępować»

Wiązać kogoś przysięgą, przepisami, terminem.

Umowa, decyzja wiążąca.

4. «być elementem łączącym, zespalającym, sklejającym coś z czymś; być spoiwem»

Belka wiążąca szczyt dachu.

Kit wiąże szybę z ramą.

Zaprawa, cement, wapno wiąże cegły.

∆ Słowo wiążące «tekst wyjaśniający i łączący poszczególne fragmenty przedstawienia, koncertu itp.»
przen. «stanowić łącznik, więź między czymś a czymś»

Przeżycia wiążące ludzi ze sobą.

Wspomnienia wiążą kogoś z jakimś miastem, krajem.

5. bot. «o roślinach: tworzyć pączki, główki, owoce»

Rośliny, drzewa wiążą pączki.

Sałata wiąże główki.

6. bud. «o substancjach półpłynnych, zwłaszcza o spoiwach budowlanych: tracić plastyczność, zmieniać się w ciało stałe; twardnieć, tężeć»

Cement szybko wiąże.

7. chem. fiz. «o atomach, cząsteczkach pierwiastków lub związków chemicznych, substancjach itp.: przyłączać chemicznie atomy lub cząsteczki innych pierwiastków albo związków chemicznych; przyswajać, asymilować, wchłaniać»

Hemoglobina wiąże tlen.

Bakterie wiążące azot z powietrza.

Substancja wiążąca dwutlenek węgla.

wiązać się
1. «obwiązywać siebie lub związywać się wzajemnie (sznurem, liną itp.); przymocowywać się do czegoś»

Wiązać się liną zabezpieczającą.

◊ Wiązać się z kimś (z mężczyzną, z kobietą) «żyć z kimś; brać z kimś ślub»
◊ Czyjeś nadzieje wiążą się z kimś, z czymś «ktoś pokłada nadzieje w kimś, liczy na coś»
2. «nawiązywać jakieś więzi, łączność, kontakt z kimś; przyłączać się do kogoś, do czegoś»

Wiązać się z jakąś organizacją, z jakąś partią.

Wiązać się z kimś towarzysko, uczuciowo.

3. «przyjmować zobowiązanie; zobowiązywać się»

Wiązać się umową.

Wiązać się przymierzem, traktatem.

4. «składać się na coś, łączyć się w jedną całość»

Wyrazy wiążą się w zdanie.

Elementy budowli wiążą się ze sobą w harmonijną całość.

5. «organizować się, łączyć się w grupy; tworzyć związek, organizację itp.»

Wiązać się w partię polityczną, w organizację społeczną.

6. «łączyć się logicznie, mieć związek przyczynowy; kojarzyć się»

Stan czyjegoś zdrowia wiąże się z wiekiem.

7. bot. «o roślinach: tworzyć pączki, główki, owoce itp.»

Kapusta wiąże się w główki.

Na jabłoniach wiążą się owoce.

8. chem. fiz. «o atomach, cząsteczkach pierwiastków albo związków chemicznych: łączyć się chemicznie z atomami lub cząsteczkami innych pierwiastków albo związków chemicznych; o substancjach: być przyswajanym, asymilowanym, wchłanianym»

Atomy węgla wiążą się z tlenem.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • wiązać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk IIa, wiążę, wiąże, wiązaćany {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} łączyć końce czegoś, np. nitki, sznura, tworząc węzeł, kokardę; umocowywać coś na czymś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wiązać… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać — (sobie, komuś) ręce «utrudniać, uniemożliwiać (sobie, komuś) działanie»: (...) nie chcę jej wiązać rąk. Powinna być wolna i żyć od nowa z kim tylko zechce. P. Pytlakowski, Czekajac. Przyjęta w ubiegłym roku przez parlament ustawa o ochronie praw… …   Słownik frazeologiczny

  • wiązać się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} opasywać, obwiązywać siebie samego lub z kimś liną, sznurem itp. : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wiązać się liną. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl 7}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać nadzieje — {{/stl 13}}{{stl 8}}{z kimś, z czymś} {{/stl 8}}{{stl 7}} oczekiwać, spodziewać się czegoś po kimś (czymś); liczyć na kogoś (na coś) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie będę wiązał zbyt dużych nadziei z moją nową pracą, bo może to być zupełny niewypał.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać – związać — {{/stl 13}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}ręce {{/stl 13}}{{stl 7}} krępować czyjąś inicjatywę, pozbawiać swobody działania; stwarzać problemy komuś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wydane decyzje wiążą ręce ludziom z inicjatywą. Związano wojewodom ręce bzdurną …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać – związać koniec z końcem — {{/stl 13}}{{stl 7}} z trudem utrzymywać rodzinę, żyć z małych dochodów (od wypłaty do wypłaty), skromnie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Muszę rozglądać się za jakąś dodatkową pracą, bo już z trudem wiążę koniec z końcem. Po ostatnich podwyżkach nie mogli …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać koniec z koсcem — żyć na granicy ubóstwa; żyć mając niewiele pieniędzy Eng. To (hardly) manage to live on a small amount of money …   Słownik Polskiego slangu

  • z trudem — wiązać koniec z koсcem żyć na granicy ubóstwa; żyć mając niewiele pieniędzy Eng. To (hardly) manage to live on a small amount of money …   Słownik Polskiego slangu

  • zawiązywać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Ib, zawiązywaćzuję, zawiązywaćzuje, zawiązywaćany {{/stl 8}}– zawiązać {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IIa, zawiązywaćwiążę, zawiązywaćwiąże, zawiązywaćany {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • związać — dk IX, zwiążę, zwiążesz, zwiąż, związaćał, związaćany związywać ndk VIIIa, związaćzuję, związaćzujesz, związaćzuj, związaćywał, związaćywany 1. «wiążąc połączyć końce czegoś» Związać sznurowadła. Związać chustkę, szalik pod brodę. ∆ Związać… …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”