- wielki
- \wielkilcy, większy1. «znaczny pod względem rozmiarów, liczby, ilości, wartości; bardzo duży, ogromny»
Wielki budynek.
Wielkie drzewo.
Wielkie miasto.
Wielki tłum.
Wielki majątek.
Wielkie straty.
∆ Wielka litera «litera większego formatu i innego kształtu w stosunku do małej, stawiana wg polskiej pisowni na początku nazwy własnej i wyrazu rozpoczynającego nowe zdanie»∆ Wielki palec «u ręki: pierwszy, najkrótszy, najgrubszy palec; kciuk; u nogi: pierwszy, najgrubszy dwuczłonowy palec; paluch»∆ karc. Wielki szlem «w brydżu i grach podobnych: wzięcie wszystkich lew»∆ rel. Wielki post «w kościele katolickim: post czterdziestodniowy od środy popielcowej do Palmowej Niedzieli»∆ techn. Wielki piec «piec szybowy zbudowany z materiałów ogniotrwałych, służący do wytapiania surówki z rud żelaza»◊ Na wielką skalę «w szerokim zakresie, z rozmachem»◊ Człowiek wielkiego serca «człowiek szlachetny, wspaniałomyślny»◊ Coś idzie, zbliża się, postępuje naprzód wielkim krokiem, wielkimi krokami «coś zbliża się szybko, odbywa się w szybkim tempie»◊ Robić wielkie oczy «bardzo się dziwić, być zdumionym»◊ Wielki czas na coś, robić coś «najwyższy czas na coś, należy niezwłocznie coś robić»□ Strach ma wielkie oczy.□ Z wielkiej chmury mały deszcz.2. «przekraczający zwykłą miarę, znaczny pod względem siły, natężenia, jakości, działania; intensywny, gwałtowny, bardzo silny»Wielki mróz, wicher.
Wielki strach, ból.
Wielki trud, wysiłek.
Wielka tajemnica.
Coś zrobiło na kimś wielkie wrażenie.
Iść z wielkim pośpiechem.
◊ Krzyczeć, wołać, mówić itp. wielkim głosem a) «krzyczeć, wołać, mówić itp. bardzo głośno» b) «domagać się czegoś usilnie; ostrzegać przed czymś»3. «mający duże znaczenie; ważny, doniosły, niezwykły»Wielka chwila.
Wielkie dzieło, przedsięwzięcie, zadanie.
Wielkie dni.
Wielkie odkrycie.
Dokonać wielkich czynów.
Stworzyć wielką kreację (na scenie).
∆ Krzyż Wielki «najwyższa klasa takich orderów, jak Order Odrodzenia Polski, Order Virtuti Militari»∆ Wielki Tydzień «tydzień poprzedzający Wielkanoc»◊ Nic wielkiego, cóż wielkiego «nic ważnego, nic godnego uwagi»◊ pot. Wielkie rzeczy, wielka (mi) rzecz, sztuka itp. «to nic trudnego, to głupstwo, drobnostka, to żadna sztuka»◊ Coś (zwykle strój) od wielkiego dzwonu, od wielkiego święta «coś używanego tylko na uroczyste okazje»4. «znacznie przewyższający zdolnościami, umysłem poziom swego środowiska; mający zasługi dla swego kraju; wybitny, znakomity, nieprzeciętny»Wielki artysta, pisarz, uczony.
Wielki naród.
∆ hist. Wielki hetman, kanclerz, łowczy, marszałek itp. «w dawnej Polsce: tytuły najwyższych dowódców, urzędników dworskich i państwowych; osoby noszące te tytuły»∆ Wielki książę «tytuł książąt kijowskich, później moskiewskich i litewskich mających władzę zwierzchnią nad udzielnymi książętami; także w carskiej Rosji: tytuł członków rosyjskiego domu panującego; osoba nosząca ten tytuł»∆ Wielki mistrz «najwyższy przełożony zakonu rycerskiego, np. krzyżackiego, maltańskiego oraz lóż masońskich»◊ Wielkie imię, nazwisko «o kimś znanym, sławnym, znakomitym»◊ Wielki człowiek do małych interesów «ktoś przeciętny, mający wysokie mniemanie o swojej działalności, w istocie zdolny tylko do załatwiania drobnych interesów»◊ Wielki pan, wielka pani, dama «dawniej o kimś pochodzącym ze sfer arystokratycznych; dziś często ironicznie o kimś dumnym, wyniosłym, chcącym uchodzić za kogoś ważniejszego od innych»◊ Wielki świat iron. «krąg osób wysoko postawionych w hierarchii społecznej; elity towarzyskie, finansowe itp.»◊ Ktoś w wielkim stylu «ktoś znakomity, wybitny w swoim fachu»◊ Wielki Boże, wielkie nieba! «okrzyki wyrażające zdziwienie, oburzenie, trwogę itp.»5. hist. «epitet nadawany wybitnym, potężnym władcom, wodzom, zwłaszcza królom, cesarzom»Aleksander Wielki.
wielki w użyciu rzecz. «człowiek wielki, wybitny, możny, sławny»Wielcy tego świata.
Słownik języka polskiego . 2013.
