- wpaść
- dk Vc, wpadnę, wpadniesz, wpadnij, wpadł, wpadłszy - wpadać ndk I, \wpaśćam, \wpaśćasz, \wpaśćają, \wpaśćaj, \wpaśćał1. «padając, lecąc zagłębić się w coś, trafić, dostać się do wnętrza czegoś»
Wpaść do wody, do rzeki.
Wpaść do dołu, w dół.
Wpadł po kolana w zaspę.
Wpadło mi coś do oka.
Piłka wpadła do bramki.
◊ Wpaść w pułapkę, w zasadzkę «zostać schwytanym, ujętym przez kogoś podstępnie, przez zaskoczenie»◊ Coś, ktoś wpada w oczy «coś, ktoś daje się łatwo zauważyć, zwraca na siebie czyjąś uwagę, podoba się komuś»◊ Wpaść komuś w oko «spodobać się komuś, zwłaszcza osobie odmiennej płci»◊ Coś wpada do ucha, w ucho a) «coś zostaje przypadkiem usłyszane» b) «coś jest łatwo zapamiętywane (często w imiesł., np. melodia wpadająca w ucho)»◊ Coś komuś samo wpadło w ręce «coś się dostało komuś przypadkiem, bez uprzednich poszukiwań, zabiegów»◊ Coś wpadło w niepowołane ręce «coś się dostało, trafiło do osoby niewłaściwej, nie tej, do której było adresowane»◊ Brać, kupować, czytać itp. co wpadnie w ręce «brać, kupować, czytać itp. to, na co się trafi, co się dostanie bez trudu, z łatwością»◊ Wpaść w czyjeś ręce «zostać schwytanym, ujętym przez kogoś wrogo usposobionego; dostać się do czyjejś niewoli»◊ Pomysł, jakaś myśl itp. wpadły komuś do głowy «pomysł czegoś, jakaś myśl nagle powstały w czyjejś świadomości, nasunęły się komuś jakieś pomysły, myśli»◊ Pieniądze, zarobek, praca itp. wpadły komuś «ktoś otrzymał pieniądze, na które nie liczył, uzyskał dodatkowy zarobek»◊ Wpaść w czyjeś objęcia, ramiona «zostać objętym, uściskanym»◊ Wpaść komuś w słowo «przerwać czyjąś wypowiedź, zacząć mówić, nim ktoś skończył swoją wypowiedź»◊ Wpaść w wir pracy, zajęć «znaleźć się w sytuacji wymagającej intensywnej pracy, załatwiania wielu spraw»◊ Wpaść w kłopoty, w tarapaty «znaleźć się w kłopotliwej sytuacji»◊ Wpaść w długi «zadłużyć się»◊ Wpaść w chorobę «zachorować»◊ Wpaść z deszczu pod rynnę «znaleźć się w sytuacji gorszej od poprzedniej (również złej)»◊ pot. żart. Wpaść jak śliwka w kompot «znaleźć się w niezwykle trudnej, kłopotliwej sytuacji»□ Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada.2. «osunąć się w głąb, stać się wklęsłym; zapaść się»Zwierzęciu wpadły boki.
Wychudł, oczy mu wpadły.
3. «gwałtownie, z rozpędem wbiec, wjechać, dostać się dokądś; o ptakach, owadach: wlecieć»Wpaść w ostatniej chwili do pociągu.
Wpaść dokądś jak bomba, jak furia.
Wpadł do domu zdyszany.
Pociąg wpada na stację.
Muchy wpadają do pokoju przez otwarte okno.
przen.Światło, zapachy wpadają przez okno.
4. «przyjść, przyjechać dokądś, do kogoś na krótko; zajść»Wpaść do kogoś na chwilę, na moment.
Wpadać od czasu do czasu na pogawędkę.
Wpadnij do nas wieczorem.
◊ Wpaść dokądś jak po ogień «przybyć, zjawić się gdzieś na bardzo krótko, przybywszy odejść skądś szybko, bardzo się śpiesząc»5. «szybko idąc, biegnąc, jadąc zderzyć się z kimś, z czymś, najechać na kogoś, na coś»Samochód wpadł na drzewo.
Biegł i co chwila wpadał na przechodniów.
∆ Wpaść pod samochód, pod tramwaj a. pod koła tramwaju, samochodu «zostać najechanym przez samochód, tramwaj itp., zwykle doznając obrażeń»∆ Wpaść w poślizg; samochód wpada w poślizg «jadąc samochodem zjechać, zboczyć z kierunku jazdy na skutek poślizgu»◊ Wpaść na pomysł, na myśl, na sposób, na to, że… «odkryć sposób na coś, wymyślić coś, domyślić się czegoś»◊ Wpaść na ślad czegoś, na czyjś trop «znaleźć czyjś ślad; domyślić się czegoś»◊ pot. Wpaść na kogoś z góry «zrobić komuś awanturę, skrzyczeć, zwymyślać kogoś»6. «ulec działaniu silnej emocji, zostać ogarniętym przez pewien nastrój, przez jakieś uczucia»Wpaść w zadumę, w złość, w gniew, w rozpacz.
Wpaść w dobry humor, w podziw, w zachwyt.
Wpadać w panikę.
◊ Wpaść w nałóg «stać się nałogowcem»◊ Wpaść z jednej ostateczności w drugą «zmienić krańcowo zdanie, sposób postępowania, poglądy»◊ Wpaść w przesadę «stać się przesadnym, zacząć przesadzać»7. «zostać przyłapanym, ujętym na popełnianiu jakiegoś czynu; niespodziewanie znaleźć się w trudnej sytuacji; w szczególności: zostać zdekonspirowanym»Wpadł na podawaniu ściągaczki koledze.
przen. «zakochać się»Poznał dziewczynę i wpadł po uszy.
8. → wpadać
Słownik języka polskiego . 2013.
