wstąpić

dk VIa, \wstąpićpię, \wstąpićpisz, wstąp, \wstąpićpił - wstępować ndk IV, \wstąpićpuję, \wstąpićpujesz, \wstąpićpuj, \wstąpićował

1. «wejść na krótko, wejść przechodząc, przy okazji; zajść, zajrzeć, wpaść»

Wstąpić na kawę, na lody.

Wstąpić do znajomych, do cukierni.

Wstąpić do biura po koleżankę.

2. «idąc wsadzić w coś nogę (nogi), stopę (stopy); stąpnąć, wdepnąć»

Wstąpić po ciemku w kałużę.

◊ Wstąpić w czyjeś ślady «postąpić, uczynić coś jak ktoś inny, wzorując się na kimś, naśladując kogoś; pójść w czyjeś ślady»

3. «zostać członkiem jakiejś społeczności, organizacji, instytucji, zacząć pracować gdzieś; zapisać się, zaciągnąć się»

Wstąpić do organizacji, do partii, do wojska, do służby dyplomatycznej.

Wstąpić do klasztoru, do zakonu.

4. książk. «stawiając kroki dostać się na miejsce wyżej położone, wejść, wznieść się»

Mówca wstąpił na podium.

Wstępować uroczyście na stopnie pałacu.

◊ Wstąpić na tron «objąć władzę królewską»

5. przestarz. «idąc dostać się do wnętrza czegoś, do środka; wejść, wkroczyć»

dziś tylko we fraz. Wstąpi w kogoś otucha, spokój, radość, nowy duch «ktoś nabierze odwagi, siły, ktoś poczuje nadzieję, otuchę itp.»

◊ książk. Wstąpić na dobrą, złą drogę, na drogę dobra, prawdy itp. «zacząć dobre, złe życie»

◊ Wstąpić w związki małżeńskie «wyjść za mąż, ożenić się»

◊ pot. Diabeł, szatan w kogoś wstąpił, złe w kogoś wstąpiło «ktoś się złości, ktoś postępuje źle, jak szalony, ktoś popełnia szaleństwo»

□ Wstąpił do piekieł, po drodze mu było «ironicznie o sytuacji, kiedy ktoś jest zmuszony do nałożenia drogi, do pójścia dokądś drogą okrężną»