zapaść

zapaść
I
dk Vc, \zapaśćpadnę, \zapaśćpadniesz, \zapaśćpadnij, \zapaśćpadł, \zapaśćdłszy - zapadać ndk I, \zapaśćam, \zapaśćasz, \zapaśćają, \zapaśćaj, \zapaśćał
1. «osunąć się w głąb, spaść, opuścić się w dół; stać się wklęsłym, wklęsnąć; zagłębić się, pogrążyć się w czymś»

Zapadła kurtyna.

Choremu zapadły oczy, policzki.

Koniowi zapadły boki.

Po kolana zapadaliśmy w śnieg.

Koła wozu zapadały w grząskim błocie.

◊ Zapaść w sen, w drzemkę, w zadumę «pogrążyć się we śnie, w zadumie; zasnąć, zamyślić się»
◊ Coś zapada komuś w duszę, w serce, w pamięć «coś pozostawia niezapomniane wrażenie, utrwala się w czyjejś pamięci»
pot. Klamka zapadła «stało się coś, czego nie da się cofnąć, odwołać»
2. «wpaść w chorobę, stracić zdrowie»
tylko w zwrotach: Zapadać na zdrowiu. Zapaść na jakąś chorobę.
3. «zbliżyć się (w czasie); nadejść, nastać, nastąpić»

Wieczór, zmrok, zmierzch zapadł.

Zapadła cisza.

Zapadło milczenie.

◊ Decyzja, postanowienie, uchwała, wyrok itp. zapada «decyzja, postanowienie, uchwała zostają powzięte, wyrok zostaje wydany»
4. «o ptactwie: przyfrunąwszy usiąść gdzieś; o ludziach: zatrzymawszy się gdzieś schować się, skryć się; zaszyć się»

Kaczki zapadły w sitowia.

Oddziały partyzantów zapadały w lasach.

zapaść się - zapadać się «osunąć się w głąb; zagłębić się w czymś; wpaść»

Zapaść się po pas w zaspę.

Nogi zapadają się w grząskim torfowisku.

Zapadł się dach starej chałupy.

II
dk XI, \zapaśćpasę, \zapaśćpasiesz, \zapaśćpaś, \zapaśćpasł, \zapaśćpaśli, \zapaśćpasiony, \zapaśćpasłszy - zapasać ndk I, \zapaśćam, \zapaśćasz, \zapaśćają \zapaśćaj, \zapaśćał, \zapaśćany
«karmiąc, żywiąc obficie utuczyć nadmiernie, często ze szkodą dla zdrowia»

Zapaść konia.

zapaść się - zapasać się «o zwierzętach: zostać przekarmionym, zbytnio utuczonym»
III
ż V, DCMs. \zapaśćści, blm
med. «stan ostrej niewydolności krążenia połączony z nagłym spadkiem ciśnienia krwi, objawiający się silnym osłabieniem i uczuciem zamierania, często z utratą przytomności»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • zapaść — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}zapadać {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}zapaść II {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. dk Vc, zapaśćpasę, zapaśćpasie, zapaśćpaś, zapaśćpasł, zapaśćpasła, zapaśćpaśli, zapaśćpasiony… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zapaść się — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}zapadać się {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}zapaść się II {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. 3. os dk Vc, zapaść siępasie się, zapaść siępasł się, zapaść siępasła się {{/stl 8}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zapaść się pod ziemię — {{/stl 13}}{{stl 7}} zniknąć, zginąć bez śladu; przepaść, zawieruszyć się na dobre : {{/stl 7}}{{stl 10}}Poszukiwania nic nie dały, złodzieje zapadli się pod ziemię. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zapaść się — Pragnąć, mieć ochotę zapaść się pod ziemię zob. ziemia 5. Zapaść się pod ziemię zob. ziemia 10 …   Słownik frazeologiczny

  • zapaść — Klamka zapadła zob. klamka 1 …   Słownik frazeologiczny

  • zapadać się – zapaść się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wpadać w głąb czegoś; zagłębiać się w coś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zapadać się w błoto. Koła zapadły się w śniegu. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl 7}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zapadać – zapaść na zdrowiu — {{/stl 13}}{{stl 7}} tracić zdrowie, chorować, słabnąć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ostatnio bardzo zapadł na zdrowiu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ziemia — 1. Chodzić, stąpać (mocno, twardo) po ziemi; trzymać się ziemi «być realistą»: Obdarzony wrażliwością dziecka, twardo chodzi po ziemi – jest konkretny, punktualny – i wbrew pozorom – nieśmiały. Przekrój 51/2000. Imponowała mi poczuciem… …   Słownik frazeologiczny

  • zapadać się — Pragnąć, mieć ochotę zapaść się pod ziemię zob. ziemia 5. Zapaść się pod ziemię zob. ziemia 10 …   Słownik frazeologiczny

  • pozapadać — dk I, pozapadaćda, pozapadaćają, pozapadaćał 1. «o większej liczbie czegoś: zapaść, zaklęsnąć, zawalić się; zapaść w wielu miejscach» Zmizerniał, policzki mu pozapadały. 2. «zostać wydanym, uchwalonym, postanowionym w większej liczbie» W tej… …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”