zatrzymać

zatrzymać
dk I, \zatrzymaćam, \zatrzymaćasz, \zatrzymaćają, \zatrzymaćaj, \zatrzymaćał, \zatrzymaćany - zatrzymywać ndk VIIIa, \zatrzymaćmuję, \zatrzymaćmujesz, \zatrzymaćmuj, \zatrzymaćywał, \zatrzymaćywany
1. «powściągnąć kogoś, coś w biegu, w ruchu, uniemożliwić posuwanie się naprzód»

Zatrzymać kogoś w przejściu.

Zatrzymać autobus, tramwaj, samochód, pociąg.

◊ Zatrzymać na kimś, na czymś spojrzenie, wzrok «spojrzeć na kogoś lub na coś długo, uważnie; skoncentrować na kimś lub na czymś spojrzenie»
przen.

Zatrzymać bieg wypadków.

2. «spowodować, że coś przestanie funkcjonować; zahamować, unieruchomić»

Zatrzymać maszynę.

Zatrzymać zegar.

3. «nie puścić kogoś od siebie; nie pozwolić komuś odejść, oddalić się skądś»

Zatrzymać kogoś u siebie.

Zatrzymać ucznia po lekcjach.

Zatrzymać kogoś na kolacji, na zebraniu.

◊ Zatrzymać oddech w piersi «przestać na chwilę oddychać; wstrzymać oddech»
4. «pozbawić kogoś wolności na pewien czas, do wyjaśnienia sprawy»

Zatrzymać podejrzanego.

5. «zachować coś dla siebie, dla kogoś; nie oddać, nie zwrócić czegoś»

Zatrzymać sobie czyjąś książkę.

Zatrzymać dla kogoś pokój, miejsce.

◊ Zatrzymać coś (np. jakąś wiadomość, jakiś sekret) przy sobie, dla siebie «nie zdradzić jakiegoś sekretu»
zatrzymać się - zatrzymywać się
1. «stanąć w miejscu; przystanąć»

Zatrzymać się w drzwiach.

Pociąg zatrzymał się na stacji.

◊ Czyjeś oczy (spojrzenie, czyjś wzrok) zatrzymały się na czymś lub na kimś «ktoś spojrzał na coś, na kogoś długo, uważnie»
◊ Zatrzymać się w pół drogi «nie doprowadzić zamierzeń, sprawy itp. do końca; zaniechać czegoś przed końcem»
przen.

Czas zatrzymał się w miejscu.

2. «przestać pracować; o maszynach i innych urządzeniach: przestać funkcjonować»

Zegar, motor się zatrzymał.

3. «przerwać podróż, żeby spędzić gdzieś pewien czas; zamieszkać gdzieś na jakiś czas, chwilowo»

Zatrzymać się w hotelu.

Zatrzymać się u przyjaciół, na wsi.

Zatrzymać się gdzieś na parę dni.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • zatrzymać — Nie ma na kim, na czym oka zatrzymać zob. oko 33 …   Słownik frazeologiczny

  • zatrzymać (się) — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}zatrzymywać (się) {{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}czas stanął [zatrzymał się] (w miejscu) {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zatrzymać się — Czas zatrzymał się w miejscu zob. czas 7. (Gdzieś) czas się zatrzymał zob. czas 10. Ktoś zatrzymał się jak wryty zob. wryć. Zatrzymać się w pół drogi zob. droga 34 …   Słownik frazeologiczny

  • zatrzymywać się – zatrzymać się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} przestawać się poruszać (iść, biec, jechać, toczyć się, przesuwać itp.) w jakimś kierunku; stawać w miejscu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Autobus zatrzymał się na przystanku. Zatrzymać… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • stanąć [zatrzymać się] jak wryty — {{/stl 13}}{{stl 7}} stanąć, zatrzymać się nagle ze zdziwienia, strachu, zdumienia na widok czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Przerażony widokiem stanął jak wryty. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zatrzymywać (się) – zatrzymać (się) w pół drogi — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie doprowadzić zaczętej pracy do końca; wstrzymywać ją w zaawansowanej postaci : {{/stl 7}}{{stl 10}}Śmierć profesora zatrzymała w pół drogi prace nad nową szczepionką. Chciał osiągnąć sukces, ale zatrzymał się w pół drogi.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zatrzymywać — → zatrzymać …   Słownik języka polskiego

  • zatrzymywać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Ib, zatrzymywaćmuję, zatrzymywaćmuje, zatrzymywaćany {{/stl 8}}– zatrzymać {{/stl 13}}{{stl 8}}dk VIIIa, zatrzymywaćam, zatrzymywaća, zatrzymywaćają, zatrzymywaćany {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • oko — 1. Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało «zwrot podkreślający wyjątkowość i rzadkość czegoś»: (...) jeżeli zaufacie Ewangelii – zobaczycie rzeczy, których ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, a które Bóg przygotował dla tych, co Go… …   Słownik frazeologiczny

  • osadzić — dk VIa, osadzićdzę, osadzićdzisz, osadź, osadzićdził, osadzićony osadzać ndk I, osadzićam, osadzićasz, osadzićają, osadzićaj, osadzićał, osadzićany 1. «osiedlić kogoś gdzieś; ulokować, umieścić» Kilkaset rodzin osadzono na nowych terenach. ∆… …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”