złożyć

złożyć
dk VIb, \złożyćżę, \złożyćżysz, złóż, \złożyćżył, \złożyćżony - składać ndk I, \złożyćam, \złożyćasz, \złożyćają, \złożyćaj, \złożyćał, \złożyćany
1. «zgiąć, załamać coś w kilkoro, sprawić, żeby coś nie było rozpostarte, załamując coś w kilkoro lub zginając we właściwy dla danej rzeczy sposób; złączyć przykładając jedno do drugiego»

Złożyć kartkę, arkusz papieru, list.

Składać materiał.

Złożyć prześcieradło, chustkę.

Składać parasol.

Złożyć leżak.

Złożyć scyzoryk.

Motyl składa skrzydła.

Złożyć coś we dwoje, we czworo, na krzyż.

Złożyć koc, ubranie w kostkę.

∆ Złożyć dłoń w pięść, w trąbkę «zamknąć dłoń zaciskając palce, zwinąć, zgiąć palce»
2. «złączyć w określoną całość jakieś elementy, części składowe czegoś; zestawić, zestalić, spoić, zmontować»

Złożyć silnik.

Złożyć regał.

Złożyć aparat radiowy.

∆ Złożyć rękę, nogę, kość itp. «ułożyć złamane kości ręki, nogi itp. we właściwej dla nich pozycji tak, aby im umożliwić zrośnięcie się»
◊ Składać litery «czytać nieudolnie, powoli; sylabizować»
3. «przynieść i położyć coś, kogoś gdzieś; znieść coś na jedno miejsce, zgromadzić coś w jakimś miejscu»

Złożyć rannego na łóżku.

Złożyć węgiel do piwnicy.

Składać makulaturę do kosza.

Składać towar do magazynu.

Złożyć bagaż w przechowalni.

Złożyć kwiaty na grobie, pod pomnikiem.

Złożyć zboże w stertę.

Składać korespondencję na biurku.

∆ Składać ikrę, jaja «o samicach ryb, ptaków, owadów: wydalać z organizmu ikrę, jaja»
∆ Składać pieniądze (do skarbonki, na książeczkę oszczędnościową) «zbierać, gromadzić, oszczędzać pieniądze, wpłacać je do kasy oszczędności»
◊ Złożyć głowę «oprzeć, położyć głowę; położyć się»
◊ Złożyć broń a) «zaprzestać walki, poddać się, skapitulować» b) «zrezygnować z ubiegania się o coś»
◊ Składać na kogoś (na coś) winę, odpowiedzialność itp. «obarczać kogoś winą, czynić kogoś odpowiedzialnym za coś»
◊ Składać coś na karb czegoś «podawać coś za powód, za przyczynę czegoś; tłumaczyć coś czymś»
książk. Złożyć zmarłego, czyjeś kości do grobu, w grobie «pogrzebać, pochować zmarłego»
podn. Złożyć pocałunek na czyichś ustach, na czyjejś ręce «pocałować kogoś w usta, w rękę»
4. «dać, oddać, przekazać, wręczyć, ofiarować coś komuś»

Złożyć kaucję, okup.

Składać dary.

Złożyć coś w depozyt.

Składać gdzieś dokumenty, świadectwa.

Złożyć listy uwierzytelniające.

∆ Składać coś na czyjeś ręce «przekazywać coś komuś bezpośrednio»
∆ Złożyć egzamin «zdać egzamin»
∆ Złożyć meldunek, raport, sprawozdanie, zeznanie «podać oficjalnie coś do wiadomości; zawiadomić o czymś, zameldować, zeznać coś»
∆ Złożyć podanie, prośbę, memoriał, projekt, wniosek, zażalenie «przedstawić coś na piśmie (np. prośbę, projekt, wniosek, zażalenie)»
∆ Złożyć podpis «podpisać się»
∆ Złożyć komuś podziękowanie «podziękować komuś»
∆ Złożyć zamówienie na coś «zamówić coś»
∆ Złożyć komuś gratulacje, kondolencje «pogratulować komuś, wyrazić komuś współczucie»
∆ Składać komuś powinszowania, życzenia «winszować komuś, wyrażać życzenia»
∆ Składać przysięgę, ślub «przysięgać, ślubować»
∆ Złożyć komuś, czemuś hołd a) «uczcić kogoś, coś, oddać komuś, czemuś cześć» b) hist. «uznać publicznie czyjąś zwierzchność, władzę nad sobą (nad swoim krajem)»
◊ Złożyć ukłon «ukłonić się (nisko, ceremonialnie)»
◊ Złożyć komuś wizytę «odwiedzić kogoś»
książk. Złożyć swój los, swoje życie itp. w czyjeś ręce «powierzyć komuś swój los, swoje życie itp., uzależnić od kogoś swój los, swoje życie itp.»
podn. Składać coś na ołtarzu ojczyzny, sztuki «ofiarowywać, poświęcać coś dla dobra ojczyzny, sztuki»
5. druk. «zestawić czcionki i justunek ręcznie lub maszynowo w wyrazy i wiersze przygotowując tekst do druku»
złożyć się - składać się
1. zwykle ndk «być elementem składowym jakiejś całości albo całością utworzoną z jakichś elementów»

Mieszkanie składa się z trzech izb.

Obiad składał się z dwóch dań.

Na program uroczystości złożyły się przemówienia i występy artystów.

◊ Tak się składa; dobrze, źle się składa «taka jest sytuacja, zachodzą szczęśliwe lub niepomyślne okoliczności; zdarza się, układa się»
2. częściej ndk «być składanym»

Łóżko składało się z trudem.

Kajak szybko się złożył.

◊ Złożyć się we dwoje w ukłonie «zgiąć się, ukłonić się bardzo nisko»
3. «dać pieniądze na wspólny cel, do wspólnej kasy; wziąć udział w składce»

Złożyli się na kwiaty, na prezent.

Trzeba się złożyć po kilkadziesiąt złotych.

4. «przybrać postawę najdogodniejszą do czegoś (zwykle: do strzału, do cięcia szablą); nastawić broń do strzału, cięcia; wziąć na cel, wycelować»

Złożyć się do strzału, do cięcia.

Złożył się i wystrzelił.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • złożyć — głowę (na czymś) «oprzeć, położyć głowę na czymś lub położyć się»: Objął Ginę, która złożyła mu głowę na piersi i płakała cicho, a łzy jej kapały mu na lewą rękę gorącymi kroplami. S. I. Witkiewicz, Pożegnanie. Zapadł werdykt: Zabić! Dwaj młodzi… …   Słownik frazeologiczny

  • złożyć — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}składać I{{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}składać – złożyć broń; składać – złożyć [wkładać – włożyć] {{/stl 7}}{{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}{{stl 7}}na {{/stl 7}}{{stl 8}}{czyjeś} {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • złożyć się — we dwoje zob. dwoje 3 …   Słownik frazeologiczny

  • złożyć [odłożyć, odesłać] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}do lamusa {{/stl 13}}{{stl 7}} zarzucić coś, zrezygnować z czegoś przestarzałego : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dziewiętnastowieczne metody badań nad literaturą złożono do lamusa. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • złożyć się — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}składać się{{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}tak się składa [złożyło] {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • składać – złożyć — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}w kostkę {{/stl 13}}{{stl 7}} składać coś w taki sposób, by po złożeniu przypominało wyglądem czworokąt, kwadrat : {{/stl 7}}{{stl 10}}Składać ubranie w kostkę. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • składać się – złożyć się do strzału — {{/stl 13}}{{stl 7}} przed wystrzeleniem przyjmować odpowiednią postawę i wycelować : {{/stl 7}}{{stl 10}}Myśliwy nie zdążył złożyć się do strzału. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • składać – złożyć broń — {{/stl 13}}{{stl 7}} poddawać się, kapitulować : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po sześćdziesięciu trzech dniach walki powstańcy byli zmuszeni złożyć broń. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • składać się – złożyć się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} być składanym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ten leżak bardzo łatwo się składa. Parasol sam się złożył. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2. {{/stl 12}}{{stl 8}}zwykle ndk {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • składać – złożyć [wkładać – włożyć] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}na {{/stl 13}}{{stl 8}}{czyjeś} {{/stl 8}}barki {{/stl 13}}{{stl 7}} czynić kogoś odpowiedzialnym za coś, zlecić komuś zrobienie czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Przygotowanie zjazdu złożono na barki jednego z… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”