znaleźć

znaleźć
dk XI, znajdę, znajdziesz, znajdź, \znaleźćlazł, \znaleźćleźli, \znaleźćleziony, \znaleźćlazłszy - znajdować ndk IV, \znaleźćduję, \znaleźćdujesz, \znaleźćduj, \znaleźćował, \znaleźćowany, rzad. znajdywać ndk VIIIa, \znaleźćduję, \znaleźćdujesz, \znaleźćduj, \znaleźćywał, \znaleźćywany
1. «odnaleźć, odszukać kogoś lub coś schowanego, ukrytego, natrafić na rzecz pozostawioną gdzieś, zgubioną przez siebie lub kogoś innego»

Policja znalazła skradzione rzeczy.

Zgubione pióro znalazł w kieszeni.

Znaleźć uciekiniera.

pot. Coś (jest) jak znalazł «coś jest bardzo odpowiednie w danej sytuacji»
◊ Sam diabeł kogoś nie znajdzie «niepodobna kogoś znaleźć»
□ Lepiej z mądrym zgubić niż z głupim znaleźć.
2. «dzięki staraniom, poszukiwaniom, stać się właścicielem, użytkownikiem czegoś; wynaleźć, zdobyć kogoś, coś»

Znaleźć mieszkanie, pracę.

Znaleźć wolny stolik w restauracji.

Zawsze znajdował dużo grzybów.

Znaleźć męża, żonę.

Znaleźć opiekunkę do dzieci.

Znaleźć kupca, amatora na coś.

◊ Coś (np. ból, cierpienie, radość) znajduje ujście, upust w czymś «coś (np. ból, cierpienie, radość itp.) wyładowują się, uzewnętrzniają się, w czymś»
◊ Ktoś nie znajduje słów, słów podziwu, zachwytu «ktoś mówi, pisze o czymś z najwyższym podziwem, zachwytem»
◊ Nie móc znaleźć sobie miejsca «być bardzo podenerwowanym; kręcić się, chodzić tu i tam w zdenerwowaniu, niepokoju»
◊ Znaleźć argument, wybieg, wymówkę, wytłumaczenie; znaleźć odpowiedź, replikę «użyć właściwego argumentu, wybiegu, wymówki, trafnie na coś odpowiedzieć»
◊ Znaleźć czas na coś «wygospodarować czas na coś, zdążyć z czymś»
◊ Znaleźć pomieszczenie, miejsce «zostać umieszczonym gdzieś»
◊ Znajdować przyjemność, rozrywkę, zadowolenie w czymś «doznawać przyjemności, zadowolenia, radości na skutek czegoś, mieć rozrywkę z powodu czegoś»
◊ Znaleźć radę, sposób, lekarstwo na coś «zaradzić czemuś, rozwiązać jakiś problem, naprawić jakieś zło»
◊ Znaleźć sposobność «stworzyć sytuację dogodną do załatwienia jakiejś sprawy»
◊ Znaleźć uśmiech, pociechę, dobre słowo dla kogoś «uśmiechnąć się do kogoś, pocieszyć kogoś, okazać komuś życzliwość itp.»
◊ Znaleźć wspólny język (z kimś) «porozumieć się z kimś dzięki podobnym poglądom»
◊ Znaleźć w sobie odwagę, siłę, dość, na tyle odwagi, siły itp. żeby… «zdobyć się na odwagę, wysiłek itp. żeby…»
◊ Znaleźć cel w życiu «określić, uświadomić sobie cel, do którego się dąży w życiu»
3. «zastać coś, natknąć się, natrafić na kogoś, na coś; wykryć, stwierdzić występowanie czegoś»

Znaleźć kartkę w drzwiach.

Codziennie znajdował list w skrzynce.

W moczu znaleziono ślady cukru.

◊ Znaleźć śmierć «umrzeć, zginąć»
4. «otrzymać, zyskać, uzyskać, osiągnąć; doświadczyć czegoś na sobie, spotkać się z czymś»

Znajdować u kogoś uznanie, zrozumienie, oparcie, pomoc.

Znaleźć u kogoś schronienie.

Znajdować u kogoś gościnność, serdeczne przyjęcie.

Znaleźć w kimś przyjaciela.

Znaleźć pociechę w czymś.

◊ Coś znajduje zastosowanie w czymś «coś zostaje zastosowane do czegoś»
◊ Coś znajduje wyraz w czymś «coś uzewnętrznia się, przejawia się w czymś»
5. przestarz. «dojść do wniosku, przekonać się, ocenić, osądzić»

Znalazła ją w dobrym zdrowiu.

znaleźć się - znajdować się, znajdywać się
1. częściej znaleźć się - znajdywać się «zostać odszukanym, odnalezionym»

Zguba zawsze się znajdywała.

Zgubiona książka znalazła się w szufladzie.

Zaginione dzieci znalazły się w lesie.

2. częściej znaleźć się - znajdywać się «zostać wyszukanym, uzyskanym dzięki staraniom»

Znajdzie się coś na przekąskę.

Znalazło się wolne miejsce w przedziale.

Praca zawsze się znajdzie.

◊ Znajdzie się na coś, na kogoś rada, znajdą się na kogoś środki, sposoby «można będzie sobie poradzić z kimś, z czymś»
3. częściej znaleźć się - znajdywać się «wystąpić gdzieś, pojawić się, ukazać się»

Książka znalazła się w sprzedaży.

Wzmianka o tym znalazła się w prasie.

4. «zacząć gdzieś przebywać, zająć gdzieś jakieś miejsce»

Znaleźć się gdzieś przypadkiem.

Po godzinie jazdy znalazł się na miejscu.

Nie wiedział, gdzie się znajduje.

◊ Znaleźć się na bruku «zostać bez mieszkania, bez środków do życia, bez pracy zarobkowej»
◊ Znaleźć się na liście «ujrzeć swoje nazwisko wśród innych na jakiejś liście; zostać zaliczonym do jakiejś grupy, wejść w skład czegoś»
◊ Znajdować się w czyichś rękach «być czyjąś własnością; być zależnym od kogoś, należeć do kogoś»
5. częściej ndk znajdować się «zajmować jakieś miejsce, mieścić się gdzieś, w czymś»

W powietrzu znajduje się tlen.

6. częściej znaleźć się - znajdować się «zacząć doznawać czegoś, odczuwać coś, cierpieć coś; zostać doprowadzonym do jakiegoś stanu»

Znaleźć się w trudnej sytuacji.

Znaleźć się w obliczu niebezpieczeństwa.

Dom znajdował się w ruinie.

pot. Znaleźć się w kropce «zostać postawionym wobec problemu trudnego do rozwiązania»
7. tylko dk «zachować się (zwykle w odpowiedni sposób, właściwie)»

Umieć się znaleźć w towarzystwie.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • znaleźć — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}znajdować {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć — 1. Coś (jest) jak znalazł «coś jest bardzo odpowiednie, korzystne w określonej sytuacji»: Chusteczki do oczyszczania i demakijażu twarzy oraz oczu. W opakowaniu mieści się 20 jednorazowych chusteczek. Nasączone są wyciągiem z wybielającego ogórka …   Słownik frazeologiczny

  • znaleźć się — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}znajdować się I {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}znaleźć się II {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. dk IXe, znajdę się, znajdzie się, znajdź się, znaleźć sięlazł się, znaleźć sięleźli… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [być] w ślepej uliczce [ślepym zaułku] — {{/stl 13}}{{stl 7}} znaleźć się (być) w położeniu beznadziejnym, bez wyjścia; znaleźć się (być) w impasie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Firma po utracie kontraktu znalazła się w ślepej uliczce. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [być] w potrzasku — {{/stl 13}}{{stl 7}} znaleźć się, być w sytuacji bez wyjścia, wpaść w pułapkę : {{/stl 7}}{{stl 10}}Znalazł się w potrzasku, gdy kochanka zaczęła go szantażować. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [znajdować się, być] między młotem a kowadłem — {{/stl 13}}{{stl 7}} znaleźć się w trudnym położeniu, z którego każde wyjście jest niekorzystne, w którym z każdej strony zagraża niebezpieczeństwo {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [być, stać] na świeczniku — {{/stl 13}}{{stl 7}} zajmować eksponowane stanowisko, pełnić ważne funkcje itp. : {{/stl 7}}{{stl 10}}Odkąd znalazł się na świeczniku, trudniej się z nim dogadać. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [znajdować się, być, pozostawać] poza nawiasem — {{/stl 13}}{{stl 7}} być (zostać) wyłączonym z czegoś, nie uczestniczyć w czymś; być (stać się) zbędnym, niepotrzebnym : {{/stl 7}}{{stl 10}}On się nie liczy, on jest poza nawiasem. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć się [znajdować się, stać] nad przepaścią [na skraju przepaści] — {{/stl 13}}{{stl 7}} znajdować się w bardzo trudnej, grożącej katastrofą sytuacji : {{/stl 7}}{{stl 10}}Kraj rządzony przez nieodpowiedzialnych polityków stoi nad przepaścią. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • znaleźć (swój) epilog w sądzie — {{/stl 13}}{{stl 33}} o jakiejś sprawie, wydarzeniu: zakończyć się procesem sądowym :{{/stl 33}}{{stl 10}}Sprawa, zajście znalazły swój epilog w sądzie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”