ciągnąć

ciągnąć
ndk Va, \ciągnąćnę, \ciągnąćniesz, \ciągnąćnij, \ciągnąćnął, \ciągnąćnęła, \ciągnąćnęli, \ciągnąćnięty (\ciągnąćniony)
1. «przesuwać, wlec kogoś, coś; prowadzić, przewozić, przeciągać kogoś, coś z wysiłkiem, trudem, przezwyciężając opór»

Ciągnąć opierające się dziecko.

Ciągnąć psa na smyczy.

Ciągnąć zabawkę na sznurku.

Ciągnąć palcem po szybie.

Konie ciągną wóz.

Lokomotywa ciągnie wagony.

◊ Ciągnąć za sobą nogi «chodzić z trudem; ledwo chodzić»
przen.
a) «brać kogoś ze sobą, prowadzić kogoś dokądś (często: wbrew jego woli); namawiać kogoś do towarzyszenia sobie, zmuszać kogoś do czegoś»

Ciągnąć kogoś do kina, do knajpy, na wódkę.

Ciągnąć kogoś do ołtarza, do ślubu.

b) «prowadzić, wieść, organizować coś; dawać sobie radę z czymś; pracować, działać, żyć, przebywać gdzieś, pokonując trudności, przezwyciężając opór itp.»

Ciągnąć pracę, naukę, gospodarstwo.

Ciągnęła życie samotnie.

Ledwo ciągnął na swoich dwóch hektarach.

2. «wyciągać, wydobywać, wybierać, brać»

Ciągnąć sieci z jeziora, wodę ze studni.

hand. Ciągnąć weksel «przekazywać płatność weksla, obciążać kogoś płatnością weksla; trasować weksel»
◊ Ciągnąć losy, numery, węzełki, zapałki itp. «losować»
◊ Ciągnąć z kogoś, z czegoś dochody, zyski, korzyści itp. «mieć dochody, zyski dzięki komuś, czemuś; wykorzystywać kogoś, coś»
3. «wciągać coś w siebie, wchłaniać, chłonąć; pić, zwłaszcza długo i wolno»

Ciągnąć herbatę ze szklanki.

Ciągnąć lemoniadę przez słomkę.

Rośliny ciągną pożywienie z ziemi.

Knot ciągnie naftę.

◊ Ciągnąć dym z fajki, z cybucha, z papierosa; rzadziej: ciągnąć fajkę, cygaro itp. «palić fajkę, papierosa, cygaro»
4. «przybliżać do siebie, przyciągać»

Magnes ciągnie metale.

Ziemia ciągnie ciała ku sobie.

Wir rzeki ciągnął go na dno.

□ Natura ciągnie wilka do lasu.przen. «pociągać, przyciągać, kusić, wabić»

Lektura jej nie ciągnie.

Ciągnie go do złego.

5. «pociągać, szarpać, targać; ciężarem swym pochylać, przechylać kogoś»

Ciągnąć kogoś za rękaw, za warkocz, za ucho.

Ciągnąć psa za ogon.

Ciągnąć gwóźdź obcęgami.

Ciężki plecak ciągnął go do tyłu.

◊ Ciągnąć kogoś za język «usiłować wydobyć od kogoś jakąś wiadomość; usilnie wypytywać»
◊ Ciągnąć kogoś za uszy «pomagać komuś osiągnąć coś przy minimalnym udziale z jego strony»
◊ Ciągnąć coś (np. argumenty, dowody, twierdzenia) za włosy «naginać coś sztucznie do założeń powziętych z góry; naciągać»
◊ Ciągnąć w swoją stronę «działać na swoją korzyść; troszczyć się o własne sprawy»
6. «wydłużać, rozciągać coś»

Ciągnął gumę, aż pękła.

◊ Ciągnąć mur, ścianę, ulicę itp. «stawiać, budować mur, ścianę; budować domy wzdłuż ulicy; wydłużać ulicę, projektować jej przebieg»
◊ Ciągnąć linię (np. tramwajową), druty, przewody telefoniczne itp. «instalować linię telefoniczną, tramwajową itp., doprowadzać odpowiednie druty, przewody, szyny itp.»
7. «robić, mówić coś w dalszym ciągu, przez dłuższy czas; kontynuować, przedłużać, przeciągać»

Ciągnąć zebranie, przedstawienie.

Ciągnąć rozmowę, opowiadanie.

Po krótkiej przerwie prelegent ciągnął dalej.

∆ Ciągnąć ton, nutę itp. «śpiewać, grać długo, przeciągle»
8. «o powietrzu, wietrze, chłodzie itp. (także nieos.): wiać, dąć, dmuchać»

Chłód ciągnął od rzeki a. od rzeki ciągnęło chłodem.

Z ogrodu ciągnęła woń bzów.

◊ Piec dobrze, źle ciągnie; w piecu dobrze, źle ciągnie «w piecu jest dobry, zły przepływ powietrza; w piecu dobrze, źle się pali»
9. «zmierzać, dążyć w jakimś kierunku (zwykle gromadnie); posuwać się, przeciągać, sunąć; lecieć, płynąć, jechać»

Wojska ciągną na front.

Szosami ciągnęły tłumy uchodźców.

Ranny łoś ciągnął w las.

Węgorze ciągnęły na tarło.

Stójmy! - jak cicho! - słyszę ciągnące żurawie. (Mickiewicz)

pot. Ciągnąć setką, sześćdziesiątką itp. «o kierowcy pojazdu mechanicznego: jechać, prowadzić pojazd z szybkością 100, 60 km na godzinę»
przen.
a) «zbliżać się, nadciągać, nadchodzić»

Burza ciągnie.

Chmury ciągną z zachodu.

b) «mieć do czegoś pociąg, skłonność, zamiłowanie, upodobanie; być amatorem czegoś, zwolennikiem kogoś»

Ciągnąć do sportu, do lekkiego życia, do złych kolegów.

10. górn. «przemieszczać urobek i materiały w kopalni specjalnymi urządzeniami, które je podnoszą lub opuszczają po drogach pionowych i stromych»
11. techn. «obrabiać plastycznie metale i stopy (druty, pręty, rury), zwykle na zimno, przez stopniowe zmniejszanie przekroju poprzecznego i wydłużanie materiału, przeciąganego przez otwór ciągadła»

Metale dają się kuć i ciągnąć.

12. techn. «wytłaczać na prasie naczynia z blachy lub z arkuszy tworzyw sztucznych»
ciągnąć się
1. «być ciągniętym, wleczonym»

Sznurowadła ciągnęły się za nim po ziemi.

2. «pociągać, szarpać, targać wzajemnie jeden drugiego»

Łobuziaki ciągnęły się za włosy.

3. «być ciągliwym, rozciągliwym; rozciągać się, wydłużać się»

Ciągnące się ciasto, cukierki.

4. «zajmować pewien obszar, zwłaszcza wydłużony; zajmować dużą przestrzeń; rozciągać się»

Las ciągnął się kilometrami.

Ulica ciągnęła się w nieskończoność.

Nad morzem ciągnie się rozległa plaża.

5. «trwać, zwłaszcza długo»

Obiad ciągnął się w milczeniu.

Proces ciągnął się przez kilka lat.

Dyskusja ciągnęła się w nieskończoność a. do nieskończoności.

6. rzad. «posuwać się, iść, jechać z trudem, pokonując opór, przeszkody; wlec się»

Starzec z wysiłkiem ciągnął się do domu.

Pociąg z sapaniem ciągnął się pod górę.

◊ Dym, kurz, zapach, mgła, chmura itp. ciągnie się «dym, mgła itp. snuje się, unosi się, leci, płynie, przeciąga»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • ciągnąć — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk IVa, ciągnąćnę, ciągnąćnie, ciągnąćnij, ciągnąćnął, ciągnąćnęli {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} powodować przemieszczanie się czegoś stawiającego opór; wlec, przeciągać, prowadzić :… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć — 1. Ciągnąć w swoją stronę «dbać tylko o swoją korzyść, troszczyć się przede wszystkim o własne sprawy»: Wszyscy żyjecie ze mnie i każdy ciągnie w swoją stronę. B. Wojdowski, Chleb. 2. Ciągnąć z kogoś, z czegoś dochody, zyski, korzyści itp. «mieć… …   Słownik frazeologiczny

  • ciągnąć się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} być ciągniętym; wlec się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Za saniami ciągnęły się dzieci na saneczkach. Za panną młodą ciągnął się tren sukni. {{/stl 10}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}2.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć [wyciągnąć] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}za uszy {{/stl 13}}{{stl 7}} usilnie pomagać komuś (zwłaszcza uczącemu się) w sytuacji, gdy nie daje sobie rady : {{/stl 7}}{{stl 10}}Trzeba kogoś ciągnąć za uszy, żeby zdał do następnej klasy. No cóż,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć – pociągnąć kogoś za język — {{/stl 13}}{{stl 7}} starać się, nie zdradzając własnych intencji, uzyskać od kogoś posiadaną przez niego informację (często ukrywaną) {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć węzełki — {{/stl 13}}{{stl 7}} rozsądzić o czymś za pomocą losowania polegającego na ciągnięciu rogów chusteczki ukrytych w zaciśniętej dłoni (na jednym z rogów jest zawiązany węzełek) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ciągnęli węzełki, kto będzie grał pierwszy.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć [wlec] za sobą nogi — {{/stl 13}}{{stl 7}} iść z trudem z powodu dużego zmęczenia i bólu nóg : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po kilku godzinach marszu ledwo ciągnęli za sobą nogi. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ciągnąć — 1) Pić alkohol, zwłaszcza szybko lub w dużych ilościach Eng. To drink alcohol, especially quickly or in large quantities 2) Wykorzystywać kogoś finansowo; wyłudzać pieniąze Eng. To take financial advantage of someone; to wheedle money out of… …   Słownik Polskiego slangu

  • ciągnąć się — Jakaś sprawa ciągnie się jak smród po gaciach zob. smród 1 …   Słownik frazeologiczny

  • ciągnąć kogoś za język — Skłaniać kogoś do wyjawienia określonych informacji; wypytywać Eng. To induce someone to reveal some information, especially to cross examine …   Słownik Polskiego slangu

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”